Ο ρόλος του γονέα είναι πολύ σύνθετος και υπό μία έννοια πολύ δύσκολος: Από τη μία πρέπει να δείξουμε αγάπη και ασφάλεια στα παιδιά μας και από την άλλη πρέπει να τους δώσουμε ελευθερίες για να γίνουν ανεξάρτητα... Τα παιδιά λοιπόν ίσως μπερδεύονται με αυτή τη διφορούμενη συμπεριφορά μας και μπορεί να αναπτύξουν δυσκολίες στην συμπεριφορά. Το μυστικό στην ανατροφή των παιδιών μας είναι να θέτουμε όρια και να ανταποκρινόμαστε σωστά στο ρόλο μας ως γονείς.

Παρακάτω θα περιγράψω κάποιες αρχές που μπορεί να μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε καλύτερα στο ρόλο μας.
1. Θα μπορούσαμε να εστιάσουμε στη σχέση και στην αλληλεπίδραση που έχουμε με το παιδί μας. Να δώσουμε χρόνο στο παιδί μας και να προσπαθήσουμε να μάθουμε περισσότερα πράγματα για την ιδιοσυγκρασία του. Παρατηρώντας τον τρόπο αντίδρασης του παιδιού μας στις διάφορες καταστάσεις προσαρμόζουμε τον τρόπο συμπεριφορά μας έτσι ώστε να αρμόζει στην προσωπικότητα του παιδιού. Το καλύτερο είναι να γίνουμε εκπαιδευτές των παιδιών μας, να κατανοήσουμε τι μπορούν και τι αδυνατούν να κάνουν και να τα ενθαρρύνουμε-καθοδηγούμε να φτάνουν στους επιδιωκόμενους στόχους τους.
2. Τα παιδιά απαιτούν την προσοχή μας με οποιοδήποτε τρόπο. Αν δεν τους δίνουμε σημασία τότε από αντίδραση και από ανάγκη να το προσέξουμε συμπεριφέρονται με άσχημο τρόπο. Πρέπει να λοιπόν να δίνουμε σημασία στο παιδί μας και να το επιβραβεύουμε για τις καλές του πράξεις και να συζητούμε τις αρνητικές του συμπεριφορές. Με τον καιρό το παιδί θα καταλάβει ότι οι αρνητικές πράξεις δεν ωφελούν κάπου και σταδιακά θα εγκαταλειφτούν.
3. Μην έχουμε υπερβολικές, μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τα παιδιά μας. Καλό είναι να έχουμε επίγνωση των δυνατοτήτων και ικανοτήτων τους και να τα επιβραβεύουμε κάθε φορά που επιτυγχάνουν ένα στόχο. Επίσης, δεν χρειάζεται να τονίζουμε τις αδυναμίες τους γιατί αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην αυτοεικόνα τους. Στόχος μας πρέπει είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης των παιδιών μας.
4. Σαφώς και τα παιδιά μας οφείλουν να ξέρουν ότι οι «κακές» συμπεριφορές τιμωρούνται και έχουν επιπτώσεις. Εννοείται πως αποφεύγουμε, ως μορφή τιμωρίας τη σωματική βία γιατί θα προκαλέσει πρόβλημα στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού μας. Μπορούμε για παράδειγμα αντί να του δώσουμε «ξύλο» και να του φωνάξουμε να του στερήσουμε την αγαπημένη του σοκολάτα έτσι ώστε να καταλάβει το λάθος του και να τροποποιήσει τη συμπεριφορά του (φυσικές συνέπειες αντί για στείρα τιμωρία).
5. Το κάθε παιδί γεννιέται με τη δική του ιδιοσυγκρασία, δεν πρέπει να προσπαθούμε να αλλάξουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού μας. Μάλλον πιο σωστό είναι να αλλάξουμε-τροποποιήσουμε τη δική μας συμπεριφορά και να βρούμε τρόπους διαπαιδαγώγησης που θα ταιριάζουν στο συγκεκριμένο παιδί. Να θυμάστε αυτό… Δεν είναι όλα τα δάχτυλα ίδια!
6. Τα παιδιά εννοείται ότι δεν μπορούν να επιλύσουν όλα τα προβλήματα μόνα τους, θέλουν καθοδήγηση από ένα ενήλικα μέχρι να αποκτήσουν τις δεξιότητες που θα τα βοηθήσει να στηριχθούν μόνα τους. Η οριοθέτηση ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά είναι υποχρεωτική για την καλύτερη λειτουργία του συστήματος. Με το να θέτουμε όρια βοηθάμε τα παιδιά να καταλάβουν ότι ναι μεν έχουν κάποια προνόμια και δικαιώματα μέσα στο σπίτι αλλά δεν μπορούν να κάνουν πάντα ό,τι θέλουν, πρέπει να υπακούν στους κανόνες τους σπιτιού. Καλό θα ήταν να αποφεύγουμε να είμαστε υπερβολικά υποχωρητικοί ή υπερβολικά αυστηροί. Το μέτρο είναι το σωστό και μην ξεχνάμε ότι η επιβολή τιμωρίας είναι σημαντική αλλά ακόμη πιο σημαντική είναι η τρυφερότητα και η ασφάλεια που δείχνουμε στα παιδιά μας.
7. Τα παιδιά μιμούνται την συμπεριφορά μας γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε σωστά πρότυπα. Πρέπει να τους δείχνουμε ότι πιστεύουμε στον εαυτό μας και ότι παίρνουμε ρίσκα ή δοκιμάζουμε νέα πράγματα και δεν τα παρατάμε εύκολα. Πρέπει να δείξουμε στο παιδί μας ότι παρόλο που μία καινούρια δραστηριότητα μας δυσκολεύει, θα καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια και δε θα τα παρατήσουμε με το πρώτο εμπόδιο.

Αυτός ο οδηγός σίγουρα θα μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε καλύτερα στο ρόλο μας ως γονείς. Ανεξάρτητα όμως από κάθε καλοπροαίρετο οδηγό, πιο σημαντικό είναι να αγαπήσουμε εμείς πρώτα αυτόν ύψιστο ρόλο που μας δόθηκε να υπηρετήσουμε… ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΓΟΝΕΙΣ!

Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος-Οικογενειακός Σύμβουλος, τ.συνεργ. στο Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”, μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Εφηβικής Ιατρικής και του Ευρωπαϊκού Συλλόγου Ψυχοθεραπείας. Απόφοιτος Ε.Κ.Π.Α, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης “Επαφή”.