Ιστορίες που τις έχουμε κυριολεκτικά «ρουφίξει» και έχουμε «βυθιστεί» μέσα στο σενάριό τους, με φόβο, αγωνία, θυμό, συγκίνηση, γέλιο, μαγεία μέσα σε μία αστείρευτη περιπέτεια!
Ας κάνουμε όμως, μία αναδρομή στο παρελθόν! Η ενασχόληση με την καταγραφή του ελληνικού παραμυθιού προήλθε από τους ξένους. Διάφορες θεωρίες υπάρχουν γύρω από την καταγωγή του παραμυθιού. Τα παραμύθια των αδερφών Grimm μαρτυρούν την κοινή καταγωγή από την περιοχή, όπου έζησε και η ινδοευρωπαϊκή ή αρία φυλή.
Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν μερικά γνωρίσματα (μορφολογικά και θεματολογικά) που μας κάνουν να μιλάμε για ελληνικό παραμύθι! Η γλώσσα, αποτελεί το σπουδαιότερο γνώρισμα. Το παραμύθι αφηγείται στο τοπικό ιδίωμα, έτσι σώζεται και διασώζεται από τις τοπικές διαλέκτους. Επίσης, τα εισαγωγικά και τα καταληκτικά μοτίβα, όπως και οι παρεμβολές, η σκληρότητα στις τιμωρίες των ηρώων, η λιτότητα στην περιγραφή, αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ελληνικού παραμυθιού.
Παράλληλα, εάν ρίξουμε μια ματιά στα ξένα παραμύθια, θα παρατηρήσουμε έντονα μερικές εμφανείς διαφορές.
Χαρακτηριστικά, τα τούρκικα παραμύθια είναι πιο απλά, οι ήρωες έχουν λιγότερη ατομικότητα. Τα ρωσικά παραμύθια έχουν μία κλήση προς τους ήρωες-τσάρους, σε αντίθεση με τα ελληνικά, όπου είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των κοινών ανθρώπων. Τα αλβανικά παραμύθια δε έχουν φτωχό αφηγηματικό στιλ. Τα αιγυπτιακά παραμύθια είναι περισσότερο επεξεργασμένα λογοτεχνικά. Ενώ τέλος, τα ιταλικά παραμύθια είναι πιο κοντά στα ελληνικά. Ωστόσο, δεν έχουν έντονη φιλοσοφική διάθεση, ενώ παρουσιάζουν έντονο το θρησκευτικό στοιχείο.
Η σχέση ενός παιδιού με το παραμύθι είναι καταλυτική. Γι' αυτό και ο γονιός (ή ο εκπαιδευτικός) κατά την αφήγησή του, δεν θα πρέπει να εξηγήσει στα παιδιά, και να ερμηνεύσει τη μαγεία ενός παραμυθιού, γιατί έτσι καταστρέφει την σαγινευτικότητά του. Το παιδί, θα πρέπει μόνο του να ακούσει και να ερμηνεύσει την ιστορία, δίνοντας τη δική του ερμηνεία ή και λύση στο πρόβλημα της ιστορίας, διεγείροντας την δημιουργικότητά του.
Η αφήγηση παραμυθιών, δυναμώνει την αντίληψη του παιδιού, ενισχύει τη συγκέντρωση και την προσοχή του. Διευκολύνει την έκφραση συναισθημάτων από την πλευρά του παιδιού, ενώ παράλληλα, παρουσιάζει νέες συμπεριφορές απέναντι σε κάθε παραμύθι. Επίσης, το παραμύθι ενισχύει τη σχέση γονέα-παιδιού, ενώ βοηθάει την λειτουργική νοηματοδότηση καταστάσεων, όπως το θέμα θάνατος.
Το happy-end των παραμυθιών, είναι πάντα αίσιο! Το καλό και το κακό συνυπάρχουν. Το πνεύμα της αισιοδοξίας και της επιτυχίας, το ευτυχισμένο στοιχείο, χαροποιεί τα παιδιά και μεγαλοποιεί τον ήρωα στα μάτια τους! Το παραμύθι απευθύνεται στην ανάγκη να μας αγαπούν, στην αγάπη για τη ζωή και στο φόβο του θανάτου! Ωστόσο, τα παραμύθια προσπαθούν να μεταδώσουν με ποικίλους τρόπους το μήνυμα του διαρκούς αγώνα ενάντια σοβαρών δυσκολιών και εμποδίων στη ζωή! Άλλωστε, τα παραμύθια είναι στιγμές που θυμούνται οι μεγάλοι μα και ζουν οι νεότεροι!
Για το Sugar Mama,
Παναγιώτα Γεωργαντά