Καταρχήν, να ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι, πριν από αρκετές δεκαετίες, οι Μεσογειακές χώρες κατανάλωναν γαλακτοκομικά που προέρχονται κατά κύριο λόγο από κατσικίσιο γάλα, καθώς η εκτροφή βοοειδών δεν ήταν συχνή στις χώρες του νότου (με εξαίρεση ορεινά μέρη, όπως η Μακεδονία). Αντίθετα, σχεδόν κάθε σπιτικό στα ελληνικά χωριά είχε τουλάχιστον μία κατσικούλα, για την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών σε γάλα, τυρί και βούτυρο. Με λίγα λόγια, ο οργανισμός μας είναι «συνηθισμένος» στην κατανάλωση κατσικίσιου γάλακτος, σε αντίθεση με το αγελαδινό, το οποίο άρχισε να καταναλώνεται στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας, μεταπολεμικά, και με την ανάπτυξη της βιομηχανίας τροφίμων.

Μπορεί σε μερικούς να ακούγεται υπερβολική η άποψη ότι ο οργανισμός ενός λαού έχει συνηθίσει την κατανάλωση ενός τροφίμου ενώ παρουσιάζει «δυσανεξία» σε κάποια άλλα, όμως η πραγματικότητα είναι ότι πρόκειται για πληροφορίες γραμμένες στα γονίδια μας. Σκεφτείτε εξάλλου, πόσες παθήσεις (π.χ. δυσανεξία στη λακτόζη, δυσανεξία στη γλουτένη, αλλεργίες) σχετίζονται με την κατανάλωση τροφίμων που ουσιαστικά δεν περιλαμβάνονταν στην παραδοσιακή διατροφή του λαού μας.

Πέρα από την άποψη της «δυσανεξίας» των Ελλήνων στο αγελαδινό γάλα, πρέπει να σκεφτούμε και τον τρόπο που σιτίζονται οι κατσίκες σε σχέση με τις αγελάδες. Τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν υπάρχουν μεγάλες φάρμες με κατσίκες (σε αντίθεση με τις αγελάδες) και γι'αυτό εξάλλου η παραγωγή κατσικίσιου γάλακτος είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με το αγελαδινό. Συνήθως, οι κατσίκες αφήνονται να βοσκήσουν ελεύθερα στη φύση και δεν κλείνονται σε ασφυκτικά γεμάτους κλειστούς χώρους, όπου δεν κινούνται, δεν της βλέπει ο ήλιος, και ταΐζονται με τροφές γεμάτες χημικά, αντιβιώσεις και φάρμακα για την αύξηση της παραγωγής. Εφόσον λοιπόν οι κατσίκες τρέφονται περισσότερο «φυσικά», το γάλα τους θεωρείται ότι περιέχει περισσότερα θρεπτικά στοιχεία και λιγότερες βλαβερές ουσίες (όπως αντιβιοτικά). Επίσης, δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο να δίνονται στις κατσίκες φάρμακα για την αύξηση της παραγωγής τους.

Όσον αφορά τη διαφορά κατσικίσιου και αγελαδινού γάλακτος σε θρεπτικά συστατικά, οι κυριότερες διαφορές είναι οι εξής:

Το κατσικίσιο γάλα περιέχει περισσότερα λιπαρά σε σχέση με το αγελαδινό (στην αγορά δεν κυκλοφορεί καν κατσικίσιο γάλα με χαμηλά λιπαρά). Αυτό όμως δεν είναι αρνητικό στοιχείο μιας και μεγάλο μέρος αυτών των λιπαρών είναι απαραίτητα λιπαρά οξέα (όπως λινολεϊκό και αραχιδονικό οξύ), που έχουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Οι πρωτεΐνες του κατσικίσιου γάλακτος είναι πιο ευκολόπεπτες. Ειδικά για τα παιδιά που παραπονιούνται ότι το αγελαδινό γάλα τους πέφτει «βαρύ», το κατσικίσιο γάλα θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετική επιλογή.
Το κατσικίσιο γάλα σχετίζεται με λιγότερες αλλεργίες, καθώς περιέχει ελάχιστες μόνο ποσότητες καζεΐνης, η οποία περιέχεται στο αγελαδινό γάλα και σχετίζεται με αλλεργίες.
Το κατσικίσιο γάλα περιέχει λιγότερη λακτόζη, και γι' αυτό είναι περισσότερο ανεκτό από άτομα που πάσχουν από δυσανεξία στη λακτόζη
Το κατσικίσιο γάλα περιέχει περισσότερο ασβέστιο, βιταμίνη Β6, βιταμίνη Α, νιασίνη, χαλκό, σελήνιο. Όμως περιέχει σημαντικά λιγότερες ποσότητες βιταμίνης Β12 και φολικού οξέος σε σχέση με το αγελαδινό.

Με λίγα λόγια, το κατσικίσιο γάλα είναι μια εξαιρετική επιλογή και μπορεί να αντικαταστήσει το αγελαδινό γάλα στη διατροφή μας. Εφόσον συσκευάζεται με τις κατάλληλες μεθόδους (παστερίωση) είναι απόλυτα ασφαλές τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Εξάλλου, πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων εξέδωσε επιστημονική γνώμη σχετικά με την καταλληλότητα των πρωτεϊνών του κατσικίσιου γάλακτος ως πηγής πρωτεϊνών σε παρασκευάσματα για βρέφη και σε παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας (γάλα σε σκόνη). Η γνώμη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι οι πρωτεΐνες του κατσικίσιου γάλακτος μπορεί να είναι κατάλληλη πηγή πρωτεϊνών για τα παρασκευάσματα για βρέφη και τα παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας, με την προϋπόθεση ότι το τελικό προϊόν ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα κριτήρια σύνθεσης που ορίζονται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Έτσι, σύμφωνα με την πρόσφατη Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Οδηγία 2013/46/ΕΚ της 28η Αυγούστου 2013) τα παρασκευάσματα για βρέφη και παρασκευάσματα βρεφικής ηλικίας μπορούν να παρασκευάζονται και από πρωτεΐνες κατσικίσιου γάλακτος, κάτι που δεν προβλεπόταν μέχρι πρόσφατα.

Κοντελέ Ιωάννα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος