Στην Αμερική η τάση να κάνουν οι γονείς τα μωρά εξυπνότερα έχει ήδη «παλιώσει» παρόλο που νέες έρευνες έρχονται στο φως «αναζωπυρώνοντας» το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Αυτό αποδεικνύει ότι η ανάγκη των γονέων να κάνουν τα παιδιά τους εξυπνότερα δεν «παλιώνει» ποτέ! Η επιστήμη μας λέει ότι τα τρία πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού είναι πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού, καθώς σε αυτό το διάστημα ο εγκέφαλος τριπλασιάζεται σε βάρος και δημιουργεί δεκάδες δισεκατομμύρια νευρικών συνδέσεων. Αλήθεια, όμως, πώς μπορείτε να εκμεταλλευτείτε αυτήν την εγκεφαλική υπερδραστηριότητα; Πόσο είναι δυνατόν να γίνει ένα μωρό εξυπνότερο; Υπάρχουν τρόποι που θα αυξήσουν το IQ του; Ρίξτε μια ματιά στις προτάσεις μας!

Θηλασμός, το διατροφικό παιχνίδι

Ολοένα και περισσότερες έρευνες έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι το μητρικό γάλα όχι μόνο προστατεύει τον οργανισμό ενός μωρού αλλά και βοηθάει την εγκεφαλική του ανάπτυξη! Κι αυτό γιατί το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε λιπαρά οξέα (όπως το ωμέγα-3) και σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β που είναι απαραίτητες για τη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου.

Το «παιχνίδι» της αφής

Θέλετε να μάθετε τι προτείνουν οι «γκουρού» της βρεφανάπτυξης; Τονίζουν τη σημασία του αγγίγματος, της αφής αντί να μιλάνε για νοημοσύνη. Επισημαίνουν, δηλαδή ότι η φυσική επαφή του γονιού και του παιδιού τα πρώτα του χρόνια έχει καίρια επίδραση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του, επηρεάζοντας την συμπεριφορά του και την ικανότητα του παιδιού να χειρίζεται το άγχος αργότερα στη ζωή του. Με άλλα λόγια, πέρα από κάθε παιχνίδι που να του μαθαίνει σχήματα και χρώματα η φυσική επαφή είναι ο καλύτερος τρόπος να αυξήσετε τη συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) του παιδιού σας, δηλαδή τη συναισθηματική του νοημοσύνη, που, σύμφωνα με μια μερίδα επιστημόνων, είναι ισάξια με το IQ. Τι μπορείτε να παίξετε; Το «ελεφαντάκι»! Χρησιμοποιήστε τα δάχτυλά σας σε γροθιές και με τρυφερό τρόπο μιμηθείτε τα βαριά βήματα ενός ελέφαντα πάνω στο χεράκι του μωρού. Παράλληλα μπορείτε να του μιλάτε τραγουδιστά λέγοντας ότι «πάει το ελεφαντάκι να βρει τη μαμά του!» και έτσι να φτάσετε μέχρι το λαιμό του μωρού για να το γαργαλήσετε. Επαναλάβετε το παιχνίδι με άλλο ζώο και άλλο άγγιγμα. Μιμηθείτε για παράδειγμα ένα μυρμήγκι ή ένα κουπούπι (μικρά τσιμπηματάκια).

Από πού έρχεται ο ήχος;

Η αντίληψη των ήχων και της προέλευσής τους είναι ακόμη ένας τρόπος να βοηθήσετε την ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού σας. Το παιχνίδι με τους ήχους μπορεί να ξεκινήσει ήδη από τις πρώτες εβδομάδες ζωής, οπότε η όραση του μωρού δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένη και βασίζεται στις ακουστικές του ικανότητες για να αντιληφθεί το περιβάλλον. Σταθείτε στη μία πλευρά της κούνιας του και φωνάξτε το με το όνομά του μέχρι να γυρίσει το κεφαλάκι του σε σας. Επαναλάβατε από τη άλλη πλευρά της κούνιας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα μουσικό ερέθισμα, όμως η οικεία φωνή της μαμάς ή του μπαμπά είναι πάντα καλοδεχούμενη! Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνετε στο μωρό να συγκεντρώνεται προκειμένου να εντοπίζει την πηγή του ήχου στο χώρο.

Μάθημα εικόνων

Από τον έκτο μήνα, οπότε και η όραση του μωρού σας βελτιώνεται και παίρνει τα ηνία από την ακοή ως πρωτεύουσα αίσθηση, μπορείτε να παίξετε ένα έξυπνο παιχνίδι «αναγνώρισης». Εκτυπώστε μερικές μεγάλες φωτογραφίες σημαντικών ανθρώπων στη ζωή του μωρού (μαμά, μπαμπάς, αδέλφια, γιαγιά, παππούς, νονός, θείοι, φίλοι κ.τλ.). Κολλήστε τες σε χρωματιστά χαρτόνια και δείξτε τες διαδοχικά στο μωρό σας. Σε κάθε φωτογραφία θα λέτε καθαρά το όνομα του προσώπου στη φωτογραφία. Τα μωρά, έχοντας κατακτήσει από νωρίς να αναγνωρίζουν το πρόσωπο της μαμάς και του μπαμπά θεωρούν εξαιρετικό παιχνίδι να εξερευνούν τα πρόσωπα που να θυμίζουν αυτά των γονιών του. Μάλιστα νέες έρευνες έρχονται να δείξουν ότι τα μωρά 9 μηνών είναι σε θέση να ξεχωρίζουν πρόσωπα καλύτερα απ' ότι ένας ενήλικας. Καλλιεργήστε αυτήν την ικανότητα διάκρισης των διαφορών που θα βοηθήσει το μωρό σας να θέσει τις βάσεις των γνωστικών του ικανοτήτων.

Ο «θείος» Μότσαρτ

Κανείς δεν μπορεί να υποτιμήσει την επίδραση της μουσικής στα μωρά και στη νοητική τους ανάπτυξη. Γιατί, λοιπόν, να το κάνετε εσείς; Οι ειδικοί συγκλίνουν στο ότι η κλασική μουσική είναι αυτή που κάνει τα μωρά εξυπνότερα και μάλιστα ο Μότσαρτ. Η αλήθεια είναι ότι η κλασική μουσική είναι όπως τα μαθηματικά: για να δημιουργηθεί μια συμφωνία μετρήθηκε με μαθηματική ακρίβεια η συμμετοχή κάθε οργάνου ώστε το αποτέλεσμα να αγγίζει την τελειότητα μιας μαθηματικής πράξης. Κι επειδή δεν είναι δυνατόν σε ένα μωρό 2 μηνών να μάθετε εξισώσεις μισή ώρα «έκθεσης» στη μουσική μαγεία του Μότσαρτ, του Βιβάλντι, του Μπετόβεν είναι καλύτερη από κάθε θεώρημα! Κι αν δεν είστε λάτρης αυτού του είδους μουσικής, σας πληροφορούμε ότι υπάρχουν ορχηστικά κομμάτια ροκ μουσικής ή σάουντρακ ταινιών που κάνουν την ίδια «δουλειά», όπως, για παράδειγμα, η μουσική των Pink Floyd, ο Philip Glass ή η μουσική του Γκερσούιν! Και βεβαίως, μην υποτιμάτε τα κλασικά παιδικά τραγουδάκια, ειδικά αυτά που συνοδεύονται και από μιμήσεις, όπως το «Ήταν ένας γάιδαρος»!

1, 2, 3, μπουσούλημα!

Χρησιμοποιήστε μαξιλάρια, κουβερτούλες ή άλλα μαλακά υφάσματα για να δημιουργήσετε μια σειρά από εμπόδια που το μωρό σας πρέπει να προσπεράσει καθώς μπουσουλάει. Όταν ένα συνηθισμένο δωμάτιο γίνεται παιδική χαρά και αυξάνονται οι ευκαιρίες για διασκέδαση τα μωρά ανταποκρίνονται. Με αυτό το παιχνίδι δίνετε ώθηση στις κινητικές ικανότητες του μωρού σας ενώ ταυτόχρονα τα εμπόδια είναι ένα νοητικό «πρόβλημα» που το μωρό σας πρέπει να «λύσει» ώστε να φτάσει κάπου, π.χ. σε σας ή στο αγαπημένο του παιχνίδι. Φανταστείτε το σαν το λαβύρινθο που παίζουμε στο χαρτί! Το μωρό μαθαίνει να βασίζεται στις ικανότητές του και να βρίσκει απαντήσεις σε κάθε πρόβλημα. Μπορείτε να ξεκινήσετε να παίζετε από την ηλικία των 8 μηνών και πάνω όταν το μωρό έχει κατακτήσει την ικανότητα να μπουσουλάει.

Κούκου!

Τα παιχνίδια πολλοί υποτίμησαν, το κρυφτό ουδείς! Δεν είναι τυχαίο που το «κούκου» είναι μια μαγική λέξη που κάνει κάθε μωρό να χαμογελά! Ο Ελβετός θεωρητικός της γνωστικής ανάπτυξης Jean Piaget ασχολήθηκε εκτενώς με την επίδραση που έχει το κρύψιμο αντικειμένων στα νήπια. Το συγκεκριμένο παιχνίδι βοηθά τα νήπια να αντιληφθούν τη μονιμότητα των αντικειμένων ακόμη κι αν δεν τα βλέπουν. Τα μωρά με άλλα λόγια δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι όταν κάτι δεν το βλέπουν εξακολουθεί να υπάρχει. Για να δώσετε, λοιπόν, ώθηση σε αυτή τη γνωστική ικανότητα του μωρού δεν έχετε παρά να πάρετε ένα πανί και να το βάλετε μπροστά στο πρόσωπό σας. Ρωτήστε το μωρό «Πού είναι η μανούλα;». Μη βγάλετε το πανί αλλά περιμένετε να το κάνει το μωρό. Όταν σας φτάσει και θελήσει να απομακρύνει το πανί για να σας δει τότε του λέτε «Να η μανούλα!». Τα μωρά λατρεύουν τις ευχάριστες εκπλήξεις, όπως το να βρίσκουν τα κρυμμένα πρόσωπα της μαμάς ή του μπαμπά. Αν μάλιστα κάνετε και αστείες γκριμάτσες κάθε φορά που αποκαλύπτεστε τότε είναι η καλύτερή τους και μπορεί ακόμη και να σας μιμηθούν. Παίξτε το παιχνίδι από την ηλικία των 6 έως 9 μηνών όταν το μωρό σας έχει την ικανότητα να συντονίζει τις κινήσεις του για να σας φτάνει. Κάντε το πολλές φορές και θα διαπιστώσετε ότι δεν θα το βαρεθεί καθόλου!

Τέλος στα μωρουδίστικα!

Συνήθως όταν βλέπουμε ένα μωρό το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να του μιλάμε μωρουδίστικα, θεωρώντας ότι έτσι μας καταλαβαίνει καλύτερα. Και, όμως, οι επιστήμονες θεωρούν ότι όσο πιο νωρίς αρχίσουμε να μιλάμε σε ένα μωρό καθαρά τόσο πιο γρήγορα θα αναπτύξει τις γλωσσικές του ικανότητες. Δεν χρειάζεται να του κάνετε φιλοσοφική διάλεξη! Απλώς ό,τι του λέτε πείτε το στην ενήλικη «διάλεκτο». Να είστε σίγουροι ότι το μωρό σας θα το εκτιμήσει και θα σας το ανταποδώσει όταν το ακούσετε πολύ νωρίς να λέει τις πρώτες του λεξούλες!

Από τη Μαρκέλλα Ρεπανέλη

Με τη συνεργασία του ειδικού παιδιάτρου,

υπεύθυνου του Κέντρου Παιδιατρικής Μέριμννας,

Μάριου Ανδρέου