Η Μαρία έχει χρόνια να κοιμηθεί καλά. Ανησυχεί πολύ για τον γιό της, μαθητή Λυκείου, που έχει ήδη αλλάξει δυο σχολεία αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η Μαρία μεγαλώνει το γιό της μόνη της κι ενώ δουλεύει μέχρι αργά για να τα βγάλει πέρα, κάθεται μαζί του 3 ώρες την ημέρα κάθε μέρα, για να τον βοηθήσει με τις εργασίες του. Το έχει ωστόσο πάρει απόφαση πως ο γιός της, δεν θα δώσει Πανελλήνιες και ο μοναδικός της στόχος πια, είναι να τελειώσει το σχολείο, χωρίς να ξέρει τι θα κάνει το παιδί της μετά. Το πρόβλημα είναι ότι πολλά από αυτά τα παιδιά, βιώνουν το Λύκειο σαν μια μάχη που πρέπει να δώσουν με λάφυρο, την απελευθέρωσή τους από αυτό.

Ο Μάρκος, ο γιός της Μαρίας, μισεί το σχολείο. Αντιμετωπίζει πρόβλημα συγκέντρωσης και δυσλειτουργία στη διάθεση, είτε δηλαδή θα είναι πεσμένος ψυχολογικά ή θα θυμώνει και θα φωνάζει. Δεν θέλει να πηγαίνει σχολείο και το τελευταίο πράγμα που θέλει να κάνει, είναι να συνεχίσει στο Πανεπιστήμιο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν θέλει ούτε να πιάσει δουλειά και να έχει κάποιον να του λέει τι να κάνει.

Σου ακούγονται παράλογα όλα αυτά, αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Ο Μάρκος είναι όπως όλοι οι έφηβοι. Είναι μεν έξυπνος αλλά δυσκολεύεται με οτιδήποτε αφορά το σχολείο, από το να παρακολουθήσει το μάθημα μέχρι να κάνει τις εργασίες του. Και η Μαρία είναι όπως όλοι οι γονείς, εστιασμένη στον στόχο της να δεί το παιδί της να τελειώνει το σχολείο. Όμως, με αυτόν τον τρόπο, πόσο πραγματικά προετοιμάζουμε τα παιδιά μας για την ενηλικίωση;

Τι γίνεται μετά το Λύκειο;
Όπως η Μαρία, έτσι και πολλοί γονείς, βλέπουν το απολυτήριο Λυκείου ως το βραβείο ενός μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού έχοντας τη τυφή ελπίδα, πως η αποφοίτηση από τη βασική εκπαίδευση, σηματοδοτεί κατά μια έννοια, την ενηλικίωση του παιδιού.Το πρόβλημα όμως είναι, όπως αναφέραμε και παραπάνω, ότι τα παιδιά βλέπουν το Λύκειο σαν μια μάχη. Είναι δηλαδή δύσκολο να επιβιώσουν στο σχολείο και όταν το καταφέρνουν, το βραβείο είναι να το βγάλουν από τη ζωή τους. Ωραία, ας πούμε ότι το έβγαλε από τη ζωή του. Μετά τι θα κάνει; Θα πάει σπίτι να γλείψει τις πληγές του; Ή θα γίνει ένας δυνατός, ικανός και υπεύθυνος ενήλικος;

Με το να προσπαθείς να κάνεις τα παιδιά σου να πετύχουν στο σχολείο, και από άποψη συμπεριφοράς αλλά και από ακαδημαϊκή άποψη, είναι κάτι που απαιτεί πολύ ενέργεια και από τον γονιό αλλά και από το παιδί. Ωστόσο είναι σημαντικό για τον έφηβο, να φύγει από το σχολείο με την επίγνωση και την αποδοχή των δυνατοτήτων του και να αποκτήσει τα στεγανά που θα χρειαστεί οπωσδήποτε αργότερα, είστε στο Πανεπιστήμιο είτε στην αγορά εργασίας.

Χωρις αυτές τις δυνατότητες, το παιδί σου θα δυσκολευτεί στην ενήλικη ζωή του, πολύ περισσότερο απ' ότι δυσκολεύεται σήμερα στο Λύκειο. Επιπλέον, ένα παιδί ανέτοιμο συναισθηματικά, ακαδημαϊκά και κοινωνικά, δεν φεύγει ποτέ από το σπίτι του και τους γονείς του.

Πώς να βοηθήσεις το έφηβο παιδί σου να ενηλικιωθεί
Δες με ποια εφόδια θα μπορούσε να ανταποκριθεί καλύτερα το παιδί σου στα μαθήματά του. Για παράδειγμα ο γιός μου, δεν συγκεντρώνεται ακόμη κι όταν υπάρχει ελάχιστη φασαρία μέσα στο σπίτι, και από τότε που του πήραμε ακουστικά, συγκεντρώνεται περισσότερο και οι βαθμοί του έχουν κάπως ανεβεί. Πρέπει να δουλέψεις μαζί με το παιδί και να δείτε μαζί με ποιο τρόπο θα μπορούσε να αποδώσει καλύτερα, τι το ενοχλεί και πώς αυτό που το ενοχλεί διορθώνεται. Υπάρχουν πολλές εφαρμογές στο κινητό αλλά και προγράμματα στο διαδίκτυο που είτε κάνουν το μάθημα πιο ευχάριστο για το παιδί ή του υπενθυμίζουν διαγωνίσματα, εργασίες και άλλες σχολικές υποχρεώσεις και το κάνουν πιο οργανωτικό.

Μην «σώζεις» το παιδί σου
Το θέμα δεν είναι να κάνεις εσύ τις εργασίες του παιδιού ή να είσαι από πάνω για να διαβάσει. Το θέμα είναι να του παρέχεις τα εφόδια που θα το διευκολύνουν και να το βοηθήσεις να βοηθήσει τον εαυτό του. Μόνο έτσι θα γίνει πιο υπεύθυνο.

Μην το μειώνεις /συγκρίνεις με άλλους, όταν δεν τα πάει καλά
Θυμάμαι που όποτε έπαιρνε 13 και 14 στο σχολείο, το κλίμα στο σπίτι ήταν παγωμένο και οι γονείς μου θυμωμένοι για τουλάχιστον μια εβδομάδα. Ένιωθα ότι είχα κάνει ένα φοβερό κακό και η μητέρα μου, δεν δίσταζε να αναφερθεί στη Χ φίλη μου ή στην Ψ ξαδέρφη μου που έχουν 19 και 20. Σήμερα η Χ φίλη και η Ψ ξαδέρφη δυστυχώς είναι άνεργες. Τότε όμως οι γονείς μου αρνούνταν να καταλάβουν πως οι βαθμοί δεν καθορίζουν απαραίτητα το μέλλον σου και πως με το να μειώνεις ή να συγκρίνεις ένα παιδί για τους βαθμούς του, το μόνο που καταφέρνεις είναι να του σπάς τα φτερά. Εστίασε στα μαθήματα που το παιδί σου, τα πηγαίνει καλά και δες τις ικανότητες και όχι τις αδυναμίες του.

Μην σχεδιάζεις το μέλλον του χωρίς εκείνο
Κι ενώ είναι λογικό ένας γονιός να έχει υψηλές προσδοκίες από το παιδί του, πολλοί γονείς δεν διανοούνται να μην πάει το παιδί τους στο Πανεπιστήμιο ενώ οι περισσότεροι έχουν ταυτίσει την μη εισαγωγή στη τριτοβάβθμια εκπαίδευση ως αποτυχία. Όπως η Μαρία έτσι κι εγώ, πάλεψα να πάρει το παιδί μου το απολυτήριο Λυκείου, με ικεσίες ακόμη και δωροδοκίες. Κι όταν το πήρε και ξεκίνησε πάλι μια σειρά από ικεσίες-δωροδοκίες για να μπεί σε κάποια σχολή, αρνήθηκε. Στην αρχή, έβλεπα αυτή την άρνηση σαν τη καταστροφή του κόσμου, σαν μια καταδίκη για το μέλλον του, δεν συνειδητοποιούσα όμως πως το παιδί μου, είχε αρχίσει να γίνεται αυτόνομο και να καθορίζει μόνο του το μέλλον του. Κι αυτό είναι το δυσκολότερο κομμάτι, όταν βλέπεις το παιδί σου να ενηλικιώνεται: Να το βλέπεις να παίρνει αποφάσεις με τις οποίες δεν συμφωνείς αλλά που έχουν το δικαίωμα και την ευθύνη να τις πάρουν και να πληρώσουν και τις συνέπειες. Κι εσύ βλέπεις το παιδί σου να κάνει κάτι που θεωρείς λάθος και πιέζεις να το «σώσεις» χωρίς ουσιαστικά να σέβεσαι το δικαίωμά του να μην θέλει να «σωθεί» και να πληρώνει πλέον μόνο του τα λάθη του αλλά και χωρίς να σκέφτεσαι ότι υπάρχει μια μικρή πιθανότητα, το λάθος να το κάνεις εσύ.

Η κοινωνία μας, μας έχει δημιουργήσει τη προσδοκία ότι ένα παιδί στα 18 του μπορεί να ζήσει μόνο του, να μπεί στο Πανεπιστήμιο, να αυτοσυντηρηθεί όταν πρέπει να σπουδάσει εκτός πόλης και να κάνει, καλές επιλογές. Κι ενώ από τη μία θυμώνουμε με τους άντρες που δεν ξέρουν να βάλουν ένα πλυντήριο ή αφήνουν τη γυναίκα να κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού, την ίδια στιγμή παίρνουμε αμάξι στο παιδί, του στέλνουμε όσα λεφτά χρειαστεί και το αφήνουμε να μείνει στο σπίτι μαζί μας μέχρι τα 40 του ή μέχρι να παντρευτεί, διαβεβαιώνοντάς το πώς «ότι και να σου συμβεί, ο μπαμπάς και η μαμά είναι εδώ» . Σκέψου πώς θα συμπεριφέρεται το παιδί σου στην κοινωνία αλλά και στην αγορά εργασίας αύριο, όταν έχει μάθει ήδη από το σπίτι του να τα βρίσκει όλα έτοιμα χωρίς να κοπιάζει.

Δεν λέμε φυσικά να μην στηρίζεις το παιδί σου, αλλά άλλο «βοηθάω το παιδί μου» και άλλο «αντικαθιστώ το παιδί μου». Και στην Ελλάδα έχουμε μάθει να αντικαθιστούμε τα παιδιά μας και ειδικά όταν χωρίζουμε, από τύψεις και ενοχές, να τα αντικαθιστούμε διπλά.

Στη προσπάθεια ενηλικίωσης του παιδιού σου, είναι προτιμότερο να είσαι παρατηρητής και ίσως ο ώμος που θα κλάψει όταν πάρει λάθος δρόμο, παρά το δάχτυλο που θα του δείξει μια κατεύθυνση που ποτέ του δεν επέλεξε ή ακόμη χειρότερα, αυτός που διαρκώς αναλαμβάνει να «επισκευάζει» τη ζωή του και να παίρνει την ευθύνη για τα λάθη του.