Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου

Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή

Ήταν καλοκαίρι του 1965 όταν σε ένα νοσοκομείο στο Winnipeg του Καναδά, που η Janet Reimer γέννησε δίδυμα, τον Bruce και τον Brian.

Λίγους μήνες μετά τον τοκετό, και τα δύο δίδυμα παρουσίασαν δυσκολίες στην ούρηση και οι γιατροί συνέστησαν να κάνουν και τα δυο περιτομή, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα, μια κοινή πρακτική ακόμα στη Βόρεια Αμερική. Όμως αυτό αποδείχθηκε καταστροφικό για τον Bruce. Η ιατρική ομάδα που ανέλαβε την περιτομή χρησιμοποίησε μια αντισυμβατική για τα δεδομένα της εποχής τεχνική με ηλεκτρικό νυστέρι, που όμως προκάλεσε εκτεταμένες βλάβες στο πέος του Bruce, χωρίς να υπάρχει καμία δυνατότητα, με την τεχνογνωσία της εποχής, για χειρουργική αποκατάσταση. Κατά τους επόμενους μήνες, η οικογένεια Reimer συμβουλεύτηκε πολλές ιατρικές ειδικότητες και ειδικούς, αλλά κανένας δεν τους προσέφερε ελπίδα, Ο Bruce φαινόταν να είναι καταδικασμένος να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής χωρίς το ανδρικό γεννητικό όργανο του.

Λίγο καιρό μετά, οι Reimers απευθύνθηκαν σε έναν ψυχολόγο, τον John Money του Πανεπιστημίου Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη, ο οποίος ήταν πεπεισμένος ότι τα αγόρια θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν για να γίνουν κορίτσια. Ο ψυχολόγος υποστήριζε την θεωρία ότι η εκπαίδευση και το γύρω περιβάλλον καθορίζουν την ταυτότητα του φύλου των παιδιών, παρά οι βιολογικοί παράγοντες και το DNA. Ο John Money ισχυριζόταν ότι ο κάθε άνθρωπος γεννιέται με ουδέτερο φύλο και αυτό προσδιορίζεται καθώς μεγαλώνουμε προς την ταυτότητα της γυναίκας ή του άνδρα. Ο John Money πίστευε ότι οι ρόλοι των φύλων είναι κοινωνικά και περιβαλλοντολογικά προσδιορισμένοι. Μέσα στην απελπισία τους και ελλείψει καλύτερων εναλλακτικών λύσεων, οι Reimers αποφάσισαν να ακολουθήσουν τις συστάσεις του John Money.

Ο Bruce ήταν ο τέλειος υποψήφιος για τον John Money, που θα επιβεβαίωνε τις θεωρίες του σχετικά με την ανάπτυξη της ταυτότητας του φύλου και αμέσως συμφώνησε να αναλάβει τη φροντίδα του παιδιού. Ο John Money έπεισε τους γονείς του Bruce να τον υποβάλλουν σε εγχείρηση αλλαγής φύλου και τελικά στην ηλικία των 21 μηνών ο Bruce εισήχθη σε κλινική όπου του αφαιρέθησαν οι όρχεις και δημιουργήθηκε τεχνητός κόλπος. Στους γονείς του Bruce δόθηκε η εντολή να μεγαλώσουν το παιδί σαν κορίτσι και να αναφέρονται σε αυτό ως Brenda. Στους γονείς είχαν δοθεί επίσης αυστηρές οδηγίες από τον John Money, να μην μιλήσουν σε κανέναν για το γεγονός και να μην αναφέρουν ποτέ στο παιδί την αλήθεια.

Η μητέρα Janet Reimer έκανε ό, τι μπορούσε για να μεγαλώσει και αναθρέψει τον Bruce ως κορίτσι, το έντυνε ανάλογα, το αντιμετώπιζε ως κορίτσι και αργότερα του έμαθε το μακιγιάζ και την συμπεριφορά των νεαρών κοριτσιών. Ταυτόχρονα, η "Brenda" επισκέπτεται μια φορά το χρόνο τον John Money στην εταιρεία του μαζί τον δίδυμο αδελφό της, προκειμένου να παρακολουθείται ως προς την "θεραπεία".

Χρόνια αργότερα, ο John Money δημοσίευσε ένα άρθρο υποστηρίζοντας ότι το πείραμα που διεξάγεται με την "Brenda" ήταν μια μεγάλη επιτυχία, «η συμπεριφορά του παιδιού είναι τόσο ευδιάκριτα θηλυκή σαν ένα μικρό κορίτσι της ηλικίας του, η οποία διαφέρει εντελώς από τη συμπεριφορά του δίδυμου αδερφού Brian». Η υπόθεση έγινε ευρέως γνωστή στους ιατρικούς κύκλους σε όλο τον κόσμο ως «υπόθεση John / Joan.» Το πλήρες κείμενο της έκθεσης της υπόθεσης αποτυπώθηκε στο βιβλίο: Άνδρας και γυναίκα, αγόρι και κορίτσι (John Money, 1972) και επηρέασε πολύ την ιατρική κοινότητα και τις θεραπείες εκείνης της εποχής.

Ωστόσο, ο John Money είχε αποκρύψει και παραποιήσει πολλά γεγονότα και αρνήθηκε να αναγνωρίσει ότι όλα είχαν πάει στραβά από την αρχή. Ο Bruce μισούσε να ντύνεται σαν κορίτσι, έσκιζε τα ρούχα του, ποτέ δεν κατάφερε να μάθει να περπατά σαν κορίτσι, φερόταν σαν αρσενικό, μισούσε τα μακριά μαλλιά, έσπαγε όλες τις κούκλες που του είχαν δοθεί και δεν ήθελε να κάνει οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες των υπολοίπων κοριτσιών.

Οι εμπειρίες του Bruce στο σχολείο ήταν φρικτές, συνεχώς αντιμετωπιζόταν σαν προβληματικό παιδί, συνεχώς ένιωθε προσβεβλημένο και ταπεινωμένο και σύμφωνα με τα λόγια ενός πρώην συμμαθητή: «Η "Brenda" ήταν εντελώς προβληματική, ένα αγοροκόριτσο, υπόκειτο σε όλα τα είδη των προσβολών καθημερινά από τους συμμαθητές της. Η Brenda πολύ συχνά έμπλεκε σε καυγάδες και δεν δίσταζε να παίζει ξύλο με τα υπόλοιπα αγόρια και συχνά έφευγε από το σχολείο με γρατσουνιές και σκισμένα ρούχα.» Σύμφωνα με τα λόγια του δίδυμου αδελφού Brian: «η μόνη διαφορά μεταξύ μας ήταν ότι η Bruce είχε μακριά μαλλιά, ενώ τα δικά μου ήταν κοντά. Όλα τα άλλα ήταν ίδια.»

Κάθε φορά που ο Bruce (Brenda) παρακολουθούσε θεραπευτικές συνεδρίες με τον John Money, του επιδεικνύοντο φωτογραφίες σεξουαλικού περιεχομένου, ως «κρίσιμο κομμάτι της θεραπείας», σύμφωνα με τις θεωρίες του Money για την αλλαγή φύλου. Ο Bruce αφηγήθηκε χρόνια αργότερα: «Ο John Money μου έλεγε να βγάλω τα ρούχα μου και εγώ δεν ήθελα ακόμα και όταν με ανάγκαζε με την βία να το κάνω». Μια από τις πιο τραγικές αναμνήσεις του Bruce ήταν όταν ο John Money ανάγκαζε τον αδελφό του Brian να τρίβεται στα οπίσθια του Bruce, κάτι που ο John Money ονομάτιζε «εισαγωγή στην σεξουαλική διέγερση».

Η μητέρα της Brenda, Janet ανέφερε: «Προσπάθησα να κάνω ό, τι μπορούσα με όλες μου τις δυνάμεις να πείσω την Brenda ότι ήταν θηλυκό, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό, ένιωθε πάντα ότι ήταν αγόρι.»

Ο Bruce (Brenda) υποβλήθηκε σε ορμονική θεραπεία με οιστρογόνα μέχρι την εφηβεία και παρά τις σοβαρές επιφυλάξεις των γονέων του για την επιτυχία αυτής της θεραπείας. Στην εφηβεία, η Brenda άρχισε να αναπτύσσει ανδρική φωνή, φαρδείς ώμους και ανεπτυγμένους μύες λαιμού, αλλά και μια έντονα ανδρική και ελκυστική εμφάνιση. Παρ 'όλα αυτά ο John Money πίεσε την οικογένεια να προχωρήσουν και σε μια ακόμα χειρουργική επέμβαση για δημιουργία πλήρους κόλπου στην Μπρέντα.

Ο Bruce (Brenda) αντέδρασε έντονα στην απόφαση αυτή λέγοντας ότι δεν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση και απείλησε με αυτοκτονία. Εκείνη την εποχή ο Bruce είχε ήδη αποπειραθεί να αυτοκτονήσει τρεις φορές, με τελευταία προσπάθειά του την λήψη υπερβολικής δόσης χαπιών που τον οδήγησαν σε κώμα. Μετά από αυτό, ο πατέρας του αποφάσισε να του πει την όλη αλήθεια για ότι συνέβη από τότε που γεννήθηκε. Εκείνη την εποχή, ο Bruce ήταν 15 ετών και αντέδρασε με θυμό προς το γιατρό που είχε καταστρέψει τα γεννητικά του όργανα όταν ήταν μωρό και το μόνο που ζητούσε ήταν να πάει στο νοσοκομείο, να αναζητήσει το γιατρό και να τον πυροβολήσει στο κεφάλι, το οποίο τελικά δεν πραγματοποίησε ποτέ.

Μετά τις αποκαλύψεις, ο Bruce αμέσως άρχισε να αναφέρεται τον εαυτό του ως αγόρι, απορρίπτει το όνομα Brenda και υιοθέτησε ένα νέο όνομα - David. Έκοψε τα μαλλιά του και άρχισε να ντύνεται και να συμπεριφέρεται σαν ένα αγόρι και πάλι, υποβλήθηκε σε μαστεκτομή για την αφαίρεση των μαστών που είχαν αναπτυχθεί με την ορμονική θεραπεία και ορκίστηκε να μην ξαναδεί ποτέ ξανά τον John Money.

Ο Δρ Milton Diamond , καθηγητής της ανατομίας και της αναπαραγωγικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για αυτή την περίπτωση από τη δημοσίευση της πρώτης έκθεσης του John Money στο βιβλίο του το 1972, αλλά όλα τα αιτήματά του για περισσότερες πληροφορίες πάνω στην εργασία είχαν απορριφθεί από την ομάδα του John Money. Στο τέλος κατάφερε να επικοινωνήσει με έναν ψυχίατρο της ομάδας,ο οποίος έβλεπε τον Bruce τα προηγούμενα χρόνια, τον Δρ Keith Sigmundson, και ο οποίος τελικά πείστηκε από τον Diamond να αναφέρει την αλήθεια για το πώς είχε δρομολογηθεί η όλη διαδικασία, ομολογώντας ότι ο John Money είχε διαστρεβλώσει όλα τα επιστημονικά δεδομένα της υπόθεσης και τέλος, εκθέτοντας την πραγματικότητα της διαδικασίας σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε από τους Diamond και Sigmundson το 1997 στο Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine .

Ο Milton Diamond κατάφερε επίσης να επικοινωνήσει με τον David και να τον πείσει να εκθέσει την ιστορία του, ώστε να μην επαναληφθούν τέτοιου τύπου θεραπείες και πειράματα με άλλα παιδιά. Ο David συμφώνησε και το 2000, ο συγγραφέας John Colapinto δημοσίευσε την αληθινή ιστορία του στο βιβλίο: «Όπως η Φύση τον έκανε: Το αγόρι που μεγάλωσε σαν κορίτσι», που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά.

Η έκδοση του βιβλίου συνέπεσε με την δημοσίευση από το Παιδιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Johns Hopkins δύο μελετών, που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει προγεννητική έκθεση σε ανδρικές ορμόνες που κάνει τα μωρά να αναπτύξουν μια αρσενική ταυτότητα και ανάπτυξη ως αγόρια. Αυτές οι μελέτες αμφισβήτησαν πολύ σοβαρά την φυλογενετική θεωρία ότι ο προσδιορισμός του φύλου εξαρτάται από την ανατροφή και το περιβάλλον.

Η περίπτωση του David Reimer είχε τέτοιο αντίκτυπο στην ιατρική κοινότητα που άλλαξε παντελώς κατά την τελευταία δεκαετία την πεποίθηση ότι πρέπει να γίνονται χειρουργικές επεμβάσεις αλλαγής φύλου σε βρέφη με δυσμορφίες των γεννητικών οργάνων όλων των ειδών, συμπεριλαμβανομένων και των περιπτώσεων ολικής απώλειας των σεξουαλικών οργάνων στην παιδική ηλικία.

Επίσης αυτή η αποτυχία του John Money έχει οδηγήσει εντελώς σε κατάρρευση τη θεωρία ότι η ταυτότητα του φύλου διαμορφώνεται μέσω της εκπαίδευσης και της μάθησης, ή μπορεί να διαμορφωθεί κοινωνικά.

Ο David κατάφερε να αποκαταστήσει τα γεννητικά του όργανα μέσα από διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις, να παντρευτεί και να είναι ο θετός πατέρας τριών παιδιών. Βοηθήθηκε οικονομικά από τα κέρδη των πωλήσεων του βιβλίου που δημοσιεύθηκε από τον John Colapinto και ο οποίος του έδωσε το 50% των εσόδων. Είχε καταφέρει να βρει κάποια ηρεμία, ειρήνη και σταθερότητα με τον εαυτό του και τη ζωή του, ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν.

Ο αδελφός του Brian είχε ήδη πεθάνει από υπερβολική δόση αντικαταθλιπτικών λίγα χρόνια νωρίτερα, έπασχε από σχιζοφρένεια και δεν μπορούσε να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, εξαιτίας της ασθένειας. Η απώλεια του αδελφού του επηρέασε βαθιά τον David, ο οποίος δεν έπαψε ποτέ να επισκέπτεται τακτικά τον τόπο όπου ο αδελφός του είχε θαφτεί για να του αφήσει λουλούδια και σημειώματα.

Ο Ντέιβιντ πορεύτηκε στη ζωή του όσο καλύτερα μπορούσε, παρά την απώλεια του αδελφού του και άλλα αρνητικά γεγονότα που τον επηρέασαν εκείνη την εποχή, όπως η απώλεια της εργασίας του ή η απώλεια μιας σημαντικής οικονομικής επένδυσης. Αλλά η οικονομική δυσπραγία ήταν η αφορμή η σύζυγος του να ζητήσει διαζύγιο, που ο David δεν μπόρεσε να αντέξει. Την ίδια μέρα η σύζυγός του ζήτησε διαζύγιο, ο David πήγε σε ένα πάρκινγκ κοντά στο σημείο όπου έζησε και αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι μέσα στο αυτοκίνητό του. Το σώμα του βρέθηκε δύο ημέρες αργότερα.

Ο David Reimer αυτοκτόνησε στις 4 Μαΐου του 2004, σε ηλικία 38 ετών.

Εμμ. Πολυζόπουλος

Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

http://www.psychomed.gr