Με ποιον τρόπο επηρεάζει τα παιδιά;

​

Τα παιδιά (τουλάχιστον τα περισσότερα) μεγαλώνουν μέσα σε οικογένεια. Καθώς μεγαλώνουν διαμορφώνουν αυτό που ονομάζουμε «εαυτό», «προσωπικότητα». Προσωπικότητα είναι το σύνολο των συμπεριφορών, στάσεων, απόψεων, πεποιθήσεων, συναισθημάτων που χαρακτηρίζουν έναν άνθρωπο και τον κάνουν να ξεχωρίζει από τους άλλους.

Ο τρόπος που τα παιδιά μαθαίνουν, που διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους, που επιλέγουν τις συμπεριφορές τους είναι ένας και μοναδικός: τα πρότυπα. Η Μίμηση. Η ταύτιση. Όχι η διδαχή, όχι η διδασκαλία με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά η μίμηση. Και στην πράξη, η βιωματική μάθηση. Αυτό το έχει αντιληφθεί και η σύγχρονη παιδαγωγική ακόμα και στα ελληνικά σχολεία και –αν έχετε προσέξει- έχει προσανατολίσει πλέον τις μεθόδους της στα ελληνικά σχολεία προς αυτή την κατεύθυνση. Τα παιδιά λοιπόν αποκωδικοποιούν τα μηνύματα που λαμβάνουν από τους γύρω τους, από τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής τους, από αυτούς που οι ίδιοι επιλέγουν ως σημαντικούς και μιμούνται, τα χρησιμοποιούν ως πρότυπα που καθορίζουν τις δικές τους επιλογές.

Μιμούνται τον παππού, μιμούνται τη γιαγιά, μιμούνται θείους και άλλους στενούς συγγενείς, μιμούνται πρότυπα έξω από την οικογένεια –συνομηλίκους και άλλους- αλλά κυρίως μιμούνται και ταυτίζονται με τους γονείς τους.

Ο Αϊνστάιν είπε: «Δεν υπάρχει πιο λογική διαπαιδαγώγηση από το να είσαι παράδειγμα και αν δεν γίνεται αλλιώς έστω και πρότυπο αποφυγής». Οι γονείς είναι για τα παιδιά ζωντανό παράδειγμα. Κατά κανόνα υιοθετούν τη συμπεριφορά τους. Τα παιδιά μας δείχνουν σαν καθρέφτης πως αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας και τους άλλους.«Δες τα παιδιά σου σαν καθρέφτη και δες αν σου αρέσει. Αν δεν σου αρέσει άλλαξε το με το να αλλάξεις εσύ προς τον επιθυμητό τρόπο».

​

Αυτό πιο εύκολα λέγεται παρά γίνεται και γι' αυτό όταν οι γονείς κάνουν κάποια αλλαγή, είναι άξιο εκτίμησης. Είναι εφικτό.

Αυτή είναι η βασική αρχή: Το καθήκον του γονιού είναι να είναι καλό παράδειγμα. Αυτή είναι η πιο βασική συμβουλή διαπαιδαγώγησης. Τα παιδιά κάνουν αυτό που είδαν στο ζωντανό παράδειγμα και κυρίως όταν έχει καλή επίδραση πάνω τους.(Αν έχει κακή επίδραση πάνω τους με λιγότερη πιθανότητα θα την υιοθετήσουν κάνοντας το ακριβώς αντίθετο. Αυτό είναι πιο δύσκολο).

Τα παιδιά επιδεικνύουν εκπληκτική αφοσίωση στους γονείς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Έχουν μια ακραία και ισχυρή τάση να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των γονιών για λόγους αφοσίωσης. Αν οι γονείς περιμένουν από τα παιδιά τους ότι θα τα βγάλουν πέρα στη ζωή κατά κανόνα αυτό θα κάνουν. Αν περιμένουν το αντίθετο τότε θα εκπληρώσουν την τρομακτική προσδοκία επιδεικνύοντας αυτοθυσία. Η δεύτερη πιο βασική αρχή διαπαιδαγώγησης είναι να καλέσουμε τους γονείς να εξετάσουν τις προσδοκίες τους.​

Αν λοιπόν όλα αυτά ισχύουν...τι θα μπορούσαν να μάθουν τα παιδιά από αυτό το τρίτο πλάσμα μέσα στην οικογένεια; Πώς θα μπορούσε να τους επηρεάσει στη ζωή τους; Τι θα μπορούσαν να μάθουν τα παιδιά από τη σχέση των γονιών τους; Ενδεικτικές απαντήσεις...:

​

Η σχέση του ζευγαριού λειτουργεί:

§ Ως πρότυπο για τα παιδιά και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να λειτουργήσουν τα ίδια αργότερα στη ζωή τους με τους συντρόφους τους και την οικογένειά τους. Συχνά λένε, οι γυναίκες στα αγόριά τους συνήθως, «δεν θέλω αργότερα να με κατηγορεί η γυναίκα σου». Τι σημαίνει αυτό;

§ Καθώς μεγαλώνουμε όλο και πιο πολύ απευθυνόμαστε στην οικογένειά προέλευσής μας για να αντλήσουμε πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσουμε ως ζευγάρι.

§ Για τον τρόπο που θα λειτουργήσουμε ως γονείς στα δικά μας παιδιά

§ Για τον αν θα επιλέξουμε να κάνουμε οικογένεια ή όχι.

§ Μέσα από τη σχέση των γονιών το παιδί μαθαίνει την έκφραση συναισθημάτων

§ - τη δημιουργία μακροχρόνιων δεσμών

§ - την διαχείριση συγκρούσεων και την επίλυσή τους

§ - την από κοινού διαχείριση της καθημερινότητας

§ - τη στήριξη, την αλληλοϋποστήριξη, την συντροφικότητα, την αλληλεγγύηo τη σχέση μεταξύ των δύο φύλων και την διαφορετικότητα​

Η σχέση του ζευγαριού με το παιδί (ή τα παιδιά) είναι πάντα μία εξωσυζυγική σχέση. Όχι μία ενδο-συζυγική. Είναι μία σχέση έξω από το ζευγάρι. Το παιδί (ή τα παιδιά) είναι τα τρίτα πρόσωπα στη σχέση του ζευγαριού. Είναι μία σχέση που έχει ο καθένας (πατέρας) και η κάθε μία (μητέρα) εκτός από τη σχέση του με τον σύντροφό του. Και έτσι πρέπει κανείς να την θεωρεί και να την αντιμετωπίζει. Άλλο το ζευγάρι, άλλο η οικογένεια και άλλο η σχέση των γονιών με τα παιδιά τους.​

Τα παιδιά το ξέρουν ή καλύτερα το νιώθουν ότι η σχέση σας μαζί τους είναι εξωσυζυγική και προσπαθούν να μπουν ανάμεσα στο ζευγάρι. Όπως κάθε εξωσυζυγική σχέση που σέβεται τον εαυτό της... Μπαίνει στο κρεβάτι ανάμεσα στο ζευγάρι, αγκαλιάζει επιδεικτικά τον έναν γονιό, προσπαθεί να κατακτήσει τον έναν (ίσως τον κάθε έναν κάθε φορά), προσπαθεί να διασπάσει τη σχέση των δύο (όχι να τη διαλύσει, να την διασπάσει). Την διάλυση της σχέσης του «επίσημου» ζευγαριού τις περισσότερες φορές δεν την θέλει ούτε η «κανονική» εξωσυζυγική σχέση, αντίθετα με ό,τι λέγεται συνήθως...

​

Από τον Σταύρο Γκουγκουσκίδη

Κλινικός Ψυχολόγος, συστημικός θεραπευτής, υπεύθυνος Κε.Σ.Με.Θ.Θ. – Κέντρο Συστημικής Μελέτης και Θεραπείας Θεσσαλονίκης

Στο κείμενο διατηρήθηκε αυτούσιος ο προφορικός του λόγος απο την εισήγηση πραγματοποιήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2010, στη Δεσκάτη Γρεβενών στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Κέντρου Πρόληψης Νομού Γρεβενών.

Πηγη Κέντρο Προσωπικής Ανάπτυξης και Ψυχοθεραπείας