Το ποσοστό των Ελλήνων που καπνίζουν καθημερινά έχει μειωθεί στο 27,3%, ενώ το 5,2% καπνίζουν ευκαιριακά. Η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή, των Ελλήνων αποποιείται συνειδητά την πρόσδεσή της σε μια τόσο σκληρή και νοσηρή εξάρτηση. Το κάπνισμα.

Η μείωση των καπνιστών σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση της ίδιας αρχής, η οποία σημειώθηκε προ πενταετίας, με την ιδία ακριβώς μεθοδολογία -προσωπική συνέντευξη σε σταθμισμένο δείγμα 8.500 περίπου νοικοκυριών σε όλη την επικράτεια- καταγράφεται σε κάθε ηλικιακό δείγμα με εντυπωσιακό κορύφωμα της μείωσης στην ηλικία 16-24 ετών. Τα παιδιά που καπνίζουν σήμερα προσμετρούνται κατά 33,3% λιγότερα σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση, ξεπερνώντας έτσι, οριακά προς το καλύτερο, το μέσο ποσοστό καπνιστών της αντίστοιχης ηλικίας του συνόλου των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η παρατήρηση αυτή αποτελεί εγγύηση για την αποτελεσματική και μεθοδικά εξελισσόμενη αντιμετώπιση ενός βαθιά ριζωμένου κοινωνικού προβλήματος με τεράστιες επιπτώσεις στην Δημόσια Υγεία του τόπου.

Την τελευταία επταετία, εξελίσσεται με μεθοδικότητα, ένα σχέδιο οργανωμένης παρέμβασης στα σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Απευθύνεται σε μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου, καθώς και σε εκπαιδευτικούς και γονείς μαθητών όλων των βαθμίδων.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Παιδεία για έναν Κόσμο χωρίς Κάπνισμα», υλοποιούνται επιστημονική μελέτη, σχεδιασμός και παράγωγη ειδικού εκπαιδευτικού υλικού, όπως βιβλία, αφίσες, βίντεο, υλικό σεμιναρίων, προσαρμοσμένο για παιδιά δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου και εκπαιδευτικούς. Παράλληλα, διοργανώνονται ειδικά μελετημένα και σχεδιασμένα βιωματικά σεμινάρια για εκπαίδευση των δασκάλων και των καθηγητών, ενώ λειτουργούν τρία εκπαιδευτικά κέντρα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Τεγέα, στα οποία ειδικευμένα στελέχη του προγράμματος εκπαιδεύουν τους μαθητές, σε καθημερινή βάση, για την πρόληψη του καπνίσματος. Επιπλέον, πραγματοποιούνται ομιλίες σε σχολεία από εξειδικευμένους εκπαιδευτές και συμμετοχή σε εξορμήσεις στα απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου.

Μεταξύ των δράσεων που έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα, με στόχο τη μείωση και την πρόληψη του καπνίσματος στην Ελλάδα, συγκαταλέγονται έξι ετήσια Πανελλήνια μαθητικά συνέδρια με τίτλο «ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΩ», τα οποία έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από 8.000 μαθητές και ανάλογος αριθμός εκπαιδευτικών. Τα συνέδρια αυτά έχουν τιμήσει με την αιγίδα και την παρουσία τους οι Πρόεδροι της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κύριος Κάρολος Παπούλιας και Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος. Τέλος, έχουν διοργανωθεί τρεις μαθητικοί διαγωνισμοί τέχνης με θέμα το κάπνισμα, στους οποίους συμμετείχαν 11.000 μαθητές.

Οι δράσεις που σήμερα αναπτύσσονται μέσω του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, υποστηρίζονται οικονομικά από το Behrakis Foundation της Βοστώνης, με τα προγράμματα Heart I και Heart II (Hellenic Action Against Tobacco) που ενισχυθήκαν από δυο πολύ σημαντικά προγράμματα ΕΣΠΑ των Υπουργείων Υγείας και Παιδείας, όλα με θέμα την πρόληψη του καπνίσματος στην σχολική ηλικία.

Ο σημαντικότερος, όμως, συντελεστής επιτυχίας του όλου εγχειρήματος είναι η θερμή υποδοχή και στήριξή του από την εκπαιδευτική κοινότητα. Οι εκπαιδευτικοί είναι εκείνοι οι οποίοι έδωσαν και εξακολουθούν να δίνουν μάχη για τη μείωση του καπνίσματος στις τάξεις των σχολείων όλης της χώρας. Για το λόγο αυτό, αξίζουν συγχαρητήρια στην εκπαιδευτική κοινότητα και ας ελπίσουμε ότι την φωνή των παιδιών μας θα την ακούσουν και οι ενήλικες.

Παναγιώτης Κ. Μπεχράκης

Πνευμονολόγος- Εντατικολόγος
τ. Αν. Καθηγητής Πανεπιστήμιων Αθηνών και Harvard
Director, Institute of Public Health, the American College of Greece
Πρόεδρος του Εθνικού Συνασπισμού για τον έλεγχο του καπνίσματος
Πρόεδρος του Scientific committee of European Network for Smoking and Tobacco Prevention
www.iatropedia.gr