Γιατί το κάνει αυτό το παιδί;
Αναπτυξιακά τα παιδιά περνάνε τη φάση με τους εφιάλτες και τις φοβίες. Υπάρχουν παιδιά που το βράδυ νιώθουν ανησυχία όταν είναι μόνα τους στο δωμάτιο και επιζητούν την ασφαλή αγκαλιά της μαμάς για να αισθάνονται προστατευμένα. Επίσης, υπάρχουν οι περιπτώσεις εκείνες όπου ένα τραυματικό γεγονός, μπορεί να ανακινήσει διάφορους φόβους στο παιδί, οι οποίοι ειδικά το βράδυ μεγαλώνουν και οδηγούν πάλι στην κρεβατοκάμαρα των γονιών. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις, είναι η ίδια η ανάγκη του γονέα που ωθεί το παιδί στο να κοιμάται μαζί του. Ο ίδιος ο γονιός, στη μεγάλη πλειοψηφία η μητέρα, έχει ανάγκη το παιδί δίπλα της κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το παιδί καλύπτει συναισθηματικά τα δικά της κενά τα οποία μπορεί να συνοδεύονται ή και να προέρχονται από δυσκολίες στη σχέση της με το σύζυγο της.

Το παιδί που κοιμάται στο συζυγικό κρεβάτι στην ουσία αντικαθιστά τον σύζυγο που λείπει, ο οποίος επίσης πολύ πρόθυμα παραχωρεί τη θέση του και «εξορίζεται» σε άλλο δωμάτιο. Οι σχέσεις του ζευγαριού σε αυτές τις περιπτώσεις πολύ συχνά βρίσκονται σε δυσαρμονία ή είναι ανύπαρκτες. Το παιδί λοιπόν γίνεται η παρέα, το στήριγμα, το συναισθηματικό αποκούμπι αλλά και ο σύμμαχος της μαμάς. Από την άλλη δεν είναι λίγες οι φορές που το άγχος και η υπερπροστασία των γονέων εμποδίζουν το παιδί να απομακρυνθεί από αυτούς και να αυτονομηθεί στο δικό του δωμάτιο. Γονείς οι οποίοι ανησυχούν υπερβολικά μήπως πάθει κάτι το παιδί και νιώθουν πιο σίγουροι όταν εκείνο κοιμάται μαζί τους, δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο. Το παιδί καταλαβαίνοντας την ανησυχία τους αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως απειλητικό, το δωμάτιο του το βράδυ ως επικίνδυνο και αρχίζει να αναπτύσσει φοβίες. Έτσι στα μάτια των γονιών είναι ένα ευάλωτο παιδί που χρειάζεται αυξημένη προστασία, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερες φοβίες.

Γιατί δεν πρέπει το παιδί να κοιμάται στο κρεβάτι των γονιών;

Όποια ηλικία ή φύλο και να έχει το παιδί, δε μπορεί να δομήσει την προσωπικότητα του και να αυτονομηθεί αν δεν υπάρχουν συγκεκριμένη τάξη και όρια. Το παιδί που κοιμάται στο κρεβάτι των γονιών βιώνει μια σύγχυση ρόλων και δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποια είναι η θέση του καθενός μέσα στο σπίτι. Συμβολικά τοποθετείται στη θέση του συντρόφου του γονέα και παρεμποδίζεται η ομαλή ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Και για τους ίδιους τους γονείς όμως η παρουσία του παιδιού στο δωμάτιο τους το βράδυ δημιουργεί προβλήματα. Η προσωπική ζωή του ζευγαριού επηρεάζεται και κλονίζεται σημαντικά. Οι δύο σύζυγοι θυσιάζουν τον προσωπικό τους χώρο και τις ιδιωτικές τους στιγμές στο βωμό της γονεϊκής αγάπης, με αποτέλεσμα να λειτουργούν μόνο ως γονείς και λιγότερο ως και καθόλου ως σύντροφοι.

Για να υπάρχει ισορροπία μέσα στην οικογένεια θα πρέπει οι ρόλοι να είναι ξεκάθαροι. Τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να σέβονται τον ιδιωτικό χώρο του καθενός και να μπορούν να λειτουργούν και μαζί αλλά και αυτόνομα. Οι πόρτες των δωματίων καλό είναι να κλείνουν – ειδικά καθώς το παιδί οδεύει προς την εφηβεία – για να διαχωρίζονται έτσι και τα όρια των χώρων και να προστατεύεται η προσωπική ζωή του καθενός. Όπως το παιδί για να μπει στο δωμάτιο των γονιών θα πρέπει να χτυπήσει την πόρτα, το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και οι γονείς, μπαίνοντας στο δωμάτιο του παιδιού, δείχνοντας έτσι σεβασμό προς εκείνο.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς ώστε το παιδί να επιστρέψει στο κρεβάτι του;

Καμία αλλαγή δεν έρχεται χωρίς αντιδράσεις. Αυτό σημαίνει ότι στις πρώτες προσπάθειες οι γονείς θα έρθουν αντιμέτωποι με το κλάμα, τις φωνές και την ένταση από την πλευρά του παιδιού. Καλό είναι να παραμείνουν ψύχραιμοι και να μην υποχωρήσουν. Θα πρέπει να εξηγήσουν στο παιδί ότι ο καθένας έχει το δωμάτιο του και ότι πρέπει να κοιμάται στο κρεβάτι του. Κάθε βράδυ θα το ενθαρρύνουν να πάει στο δωμάτιο του για ύπνο και αν εκείνο καταφεύγει μέσα στη νύχτα στο δικό τους δωμάτιο, καλό είναι το ρωτάνε τι έχει συμβεί και να το οδηγούν πάλι στο δικό του κρεβάτι. Μπορούν να μείνουν λίγο μαζί του συζητώντας το τι έχει συμβεί: «μήπως είδες κάποιον εφιάλτη; μήπως φοβάσαι κάτι; είναι λογικό αλλά θα μιλήσουμε γι αυτό το πρωί. Είμαι μαζί σου και δεν κινδυνεύεις.» , χωρίς όμως να προβούν σε μεγαλύτερη ανάλυση του θέματος. Μπορούν επίσης να ρωτήσουν το παιδί τι θα το έκανε να νιώσει ασφάλεια μέσα στο δωμάτιο του, ώστε να μπορέσει να κοιμηθεί ήσυχα εκεί. Ένα αναμμένο φωτάκι, ένα αρκουδάκι στο κρεβάτι του ή δίπλα στο κομοδίνο ίσως είναι αρκετά βοηθητικά. Επίσης σημαντικό είναι να επιβραβεύουν το παιδί όταν τελικά καταφέρει και κοιμηθεί στο δωμάτιο μόνο του, χωρίς να υπάρχει ένταση κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Το πιο σημαντικό όμως απ' όλα είναι οι ίδιοι οι γονείς να αναρωτηθούν τι υπάρχει στη δική τους στάση που εμποδίζει το παιδί να απομακρυνθεί από εκείνους. Ποιο είναι το δικό τους όφελος από την παρουσία του παιδιού στο κρεβάτι τους. Για ποιον τελικά είναι πιο δύσκολο να κοιμούνται χώρια. Για τους ίδιους ή για το παιδί; Σε περίπτωση που το πρόβλημα εμμένει και δεν υποχωρεί παρά τις συστηματικές προσπάθειες των γονέων, καλό είναι να αναζητήσουν τη συμβουλή ενός ειδικού, ο οποίος θα μπορέσει να παρέμβει ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και θα συμβάλλει στην ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.

Ιωάννα Κούρια, Ψυχολόγος - Οικογενειακή Θεραπεύτρια.