Η κ. Γεωργία Στριμμένου, παιδαγωγός και ψυχολόγος, ιδιοκτήτρια του παιδικού σταθμού «Συννεφούλα» στο Χαλάνδρι Αττικής, μας μιλάει πιο ειδικά για τη σχέση του μικρού παιδιού, κάτω των πεντέμιση χρόνων, με το θέατρο: μια έκφραση ψυχής και πείρας, της οποίας παρουσιάζουμε το πρώτο μέρος.

Είναι πολύ δύσκολο να παρουσιάσει κανείς μέσα σε ένα γραπτό κείμενο την τόσο σημαντική σχέση του μικρού παιδιού με το θέατρο (όπως και με ό,τι είναι τέχνη γενικότερα) γιατί οποιαδήποτε αποτύπωση μοιάζει φτωχική, σαν να μην γίνεται να μεταφερθεί εντελώς η περιγραφή σε λόγια.

Θα ήθελα να μιλήσω όχι σαν παιδαγωγός μόνο, αλλά κυρίως σαν μάρτυρας αυτών που έχουν δει τα μάτια μου και εισπράξει η καρδιά μου, πολλά χρόνια κοντά στα όμορφα, μικρά, πολυαγαπημένα μου παιδιά... Τα παιδιά μου έδειξαν και μου παρουσίασαν τον κόσμο από την αρχή. Μ' έμαθαν την «αλφαβήτα» το κόκκινο, το άσπρο, το πορτοκαλί, το όχι και το ναι, το ουσιώδες και το ανάξιο, το μυστήριο της ζωής και την θέση που μας αναλογεί με τον τρόπο που τα προσδιορίζουν όλες οι ειλικρινείς τους απαντήσεις και γνώμες.

Έτσι ξυπνημένη στον δικό τους κόσμο καθώς «το τραίνο» με κατέβασε στο δικό τους βασίλειο, είδα αναγκαστικά τη ζωή μας να μην υπάρχει –μέσα από την αναγκαστική αποσπασματικότητα και βία -ενώ όλα όσα πρότειναν τα παιδιά υπήρχαν πάντα, σε έναν κόσμο ύπαρξης αληθινής (κόσμο με ενότητα και συνέπεια). Άρχισα να εισέρχομαι αναγκαστικά στο θαύμα και το απέραντο μυστήριο της δικής τους ζωής γιατί έπρεπε να ζω μαζί τους και να μιλάμε την ίδια γλώσσα.

Γλώσσα. Είναι η πρώτη λέξη, έννοια που εκφράζει πιστεύω τη σχέση του παιδιού με το θέατρο. Η πρώτη γλώσσα! Η γλώσσα που έχει μέσα του αφ'ενός και που γυρεύει να βρει έξω, την χρυσή επικοινωνία αφ'ετέρου.

Το θαυμάσιο είναι ότι τα 'χει όλα μέσα του το παιδί κατά έναν μυστήριο, αξιοθαύμαστο τρόπο κι απλώς το «θέατρο» σαν γλώσσα που δημιουργείται σιγά σιγά είναι μία επαλήθευση, που έχει ανάγκη να βιώσει προσωπικά, αυτών που ήδη φέρνει το παιδί από την γέννησή του.

Μέσα απ' το θέατρο δημιουργείται ένα λεξιλόγιο που αφορά ή πηγάζει από πράξεις του έξω κόσμου, που το παιδί θα πει για αυτόν τον κόσμο τη γνώμη του γιατί το παιδί έχει πάντα γνώμη (φτάνει κάποιος να το ρωτήσει με σεβασμό στην δική του γλώσσα κι εκείνο θα απαντήσει, θα πει την γνώμη του).

Το θέατρο είναι για το παιδί η αναπαράσταση προς τα έξω του ενός κόσμου που νιώθει ότι είναι δικός του, το αφορά, γι΄αυτό κι ενδιαφέρεται πάντα να μάθει και κάνει ερωτήσεις, για να κολλήσει σωστά τα κομμάτια του παζλ που έχει μέσα του και η διαδικασία αιώνια αλλά απολύτως αναγκαία να ξαναγίνεται και να ξαναγίνεται. Έτσι το παιδί μαθαίνει να ενδιαφέρεται για ό,τι είναι στ' αλήθεια ζωντανό κι αυτά που αποκομίζει – με τα οποία τρέφεται πνευματικά – είναι πάντα καινούρια.

Το αληθινό θέατρο ασχολείται με μαεστρία με ιστορίες ανθρώπινων σχέσεων, γεμάτες από εμπλοκές, συναισθήματα, συγκρούσεις, προβληματισμό, αξίες αληθινές, επιθυμία για κάθαρση και δικαίωση της ύπαρξης.

Όμως πιο πολύ για τα παιδιά σίγουρα αξίζει η εμπειρία του ταξιδιού αυτού, σαν κάτι μοναδικό, όπως είναι, ανεπανάληπτο, όπως η ίδια η ζωή, και κυρίως σαν δημιούργημα και σαν απάντηση στις ερωτήσεις τους μέσα από πράξεις που καθρεφτίζουν τον κόσμο έξω, που το παιδί νιώθει ότι θέλει να τον μάθει.

Ιδιαίτερα ευχάριστο και απολαυστικό δείχνει να είναι το ταξίδι αυτό για το παιδί, όταν οι ήρωες, όπου χρειάζεται, είναι ζώα! Το παιδί πιο εύκολα ταυτίζεται με τα ζώα, τα οποία τα έχει σε ύψιστη εκτίμηση και τα οποία μέσα του είναι πρόσωπα, πρόσωπα που έχουν συναισθήματα όμως, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους ανθρώπους. Πρόσωπα τα οποία προσέχουν και εκτιμούν τα παιδιά μόνο χάρη στη παρουσία του αληθινού πνεύματος της Τέχνης στο έργο! Χωρίς αυτήν την παρουσία, το έργο εύκολα χάνεται σαν μουτζούρα στα μάτια των παιδιών, τα οποία μπερδεύονται ή βαριούνται αν το έργο δεν είναι αληθινό έργο τέχνης, αν δεν απευθύνεται με τον ανάλογο σεβασμό σε αυτές τις τόσο ιδιαίτερες ηλικίες που όμως έχουν κάτι εντελώς αυθεντικό.

Στο σημείο αυτό θα 'θελα να σας πω ότι πιστεύω ότι τα έργα που απευθύνονται σε παιδιά μέχρι και πεντέμιση ετών είναι καλό να μην έχουν θάνατο ηρώων ή ζώων. Μέχρι αυτήν την ηλικία η συνείδηση του παιδιού είναι σε εξέλιξη δεν έχει ολοκληρωθεί η ψυχοσεξουαλική του ανάπτυξη και δεν μπορούν καθόλου να συνειδητοποιήσουν, να μεταφράσουν ακόμη τον θάνατο ο οποίος τα πληγώνει, τα πονάει, τ' απελπίζει, τα φοβίζει, τα αποδυναμώνει σε αντίθεση με έργα που μπορούν να τελειώσουν μ' ερωτηματικά στα οποία να απαντήσουν τα ίδια τα παιδιά...

Τα παιδιά προσέχουν αληθινά μόνο τα έργα που είναι άξια και στα οποία συμμετέχουν ψυχικά και σωματικά. Το πολύ μικρό παιδί είναι τόσο αυθεντικά αληθινός κριτής που είναι απερίγραπτο. Ξέρει πώς θέλει τον κόσμο και μέσα απ' το θέατρο και τη φαντασία, τη δημιουργία, το μυστήριο που το συνοδεύουν, βρίσκει τον τρόπο να το πετύχει.