H περίοδος εμφανίζεται ανάμεσα στα 10 και στα 16 χρόνια του κοριτσιού. H απόκλιση είναι σχετικά μεγάλη, γιατί επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, με βασικότερο ίσως την κληρονομικότητα.
Καθώς εμφανίζονται τα πρώτα σημεία της εφηβείας, εκεί γύρω στα 10 με 13, μια μικρή ανάπτυξη των μαστών, μια αραιή τριχοφυΐα στο εφηβαίο, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να αναφερθείτε στην περίοδο που κάπου εκεί γύρω θα εμφανιστεί για πρώτη φορά. Αναφερθείτε απλά στο ότι έχει ξεκινήσει μια υπέροχη περίοδος που σιγά-σιγά θα την μεταμορφώσει σε ένα όμορφο γυναικείο πλάσμα. Και ότι μέσα σε αυτή την διαδικασία θα εμφανιστεί και η περίοδος της. Αν έχει ενδιαφέρον και ρωτήσει περισσότερο εξηγήστε απλά, ότι θα ωριμάζει ένα ωοθυλάκιο στις ωοθήκες κάθε μήνα και θα ακολουθεί μια εκροή αίματος από τον κόλπο. Ότι αυτό είναι φυσιολογικό, και συμβαίνει σε όλες τις κοπέλες. Υπάρχουν κάποια σημάδια που μας προϊδεάζουν για το πότε περίπου θα εμφανιστεί η περίοδος για ένα κορίτσι. Κατά κανόνα η περίοδος εμφανίζεται 1 με 2 χρόνια μετά την έναρξη της ανάπτυξης της τριχοφυΐας του εφηβαίου. Πριν την εμφάνιση της πρώτης περιόδου επίσης, κάνει την εμφάνιση του το κολπικό έκκριμα που δεν υπάρχει στα μικρά κοριτσάκια. Η περίοδος εμφανίζεται 6 με 12 μήνες μετά την έναρξη της φυσιολογικής αυτής κολπικής έκκρισης. Αν θέλει το παιδί όταν αρχίσει να έχει κολπικές εκκρίσεις μπορεί να φορά ένα καθημερινό σερβιετάκι προστασίας για όταν είναι στο σχολείο ή αλλού έξω από το σπίτι.
Εξηγήστε της oτι είναι μια εξαιρετική διαδικασία της φύσης που επιτρέπει το θαύμα της ζωής και ότι σηματοδοτεί την δυνατότητα της να γίνει μητέρα.
Ανωμαλίες στον κύκλο: Mία συνηθισμένη υπόθεση
Oι διαταραχές και τα διάφορα μικροπροβλήματα στην περίοδο όχι μόνο δεν πρέπει να προξενούν ανησυχία, αλλά θεωρούνται αναμενόμενα στις νεαρές κοπέλες. Oι ανωμαλίες που παρουσιάζονται συνήθως είναι:
Αταξία στην εμφάνιση της περιόδου: Ένα κορίτσι σπάνια έχει από την αρχή σταθερό κύκλο 26-30 ημερών, που θεωρείται ο πλέον φυσιολογικός. Είναι πιθανό να έχει περίοδο κάθε δύο μήνες, ακόμα και δύο φορές μέσα στον ίδιο μήνα.
Μητρορραγίες: H μεγάλη ποσότητα αίματος (μεγαλύτερη από αυτή μιας ενήλικης γυναίκας) είναι πολύ συχνό φαινόμενο σε κορίτσια που βρίσκονται στην αρχή της περιόδου τους.
Διακοπτόμενη περίοδος: Είναι μια δυσλειτουργία φυσιολογική στα κορίτσια. Yπάρχει περίπτωση να εμφανίζεται περίοδος για δύο ή τρεις μέρες, να σταματάει και να επανέρχεται μετά από λίγες μέρες.
Mεγάλη διάρκεια: H περίοδος στις έφηβες διαρκεί περισσότερο από ότι στις γυναίκες. H μέση διάρκεια της εμμηνόρροιας είναι μία εβδομάδα για τα κορίτσια, ενώ στις ενήλικες γυναίκες είναι τέσσερις με πέντε μέρες.
Ποια μικροπροβλήματα χρειάζονται γιατρό
Γενικότερα, οι γυναικολόγοι δίνουν ένα χρονικό περιθώριο δύο ετών προκειμένου να αποκατασταθούν οι όποιες ανωμαλίες και να αποκτήσει ο κύκλος του κοριτσιού φυσιολογικούς ρυθμούς. Yπάρχουν όμως και κάποιες περιπτώσεις στις οποίες τα προβλήματα που παρατηρούνται ξεφεύγουν από τα όρια και χρειάζεται η επέμβαση του γιατρού
Αν παρουσιάσει αναιμία: Συχνά εμφανίζεται σιδηροπενική αναιμία στις έφηβες, αφού όταν ξεκινάει η περίοδός τους, οι «αποθήκες» σιδήρου του οργανισμού είναι άδειες, κυρίως ως αποτέλεσμα λανθασμένων διατροφικών επιλογών.
Tι να κάνετε: Aν διαπιστώσετε ότι το κορίτσι σας εμφανίζει συμπτώματα αναιμίας (είναι χλωμό, παραπονιέται για ζαλάδες ή κουράζεται εύκολα), καλό θα είναι να επισκεφτείτε ένα γιατρό, ο οποίος πιθανότατα θα της συστήσει αλλαγή στη διατροφή και χορήγηση σιδήρου για μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σε σπανιότερες περιπτώσεις ίσως παραπέμψει το κορίτσι σε γυναικολόγο, ο οποίος μπορεί να της χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή, ώστε να μειωθεί η ροή του αίματος.
Αν πονάει... O πόνος είναι μια συνηθισμένη κατάσταση κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, ακόμα και αν δεν εμφανίζεται κάθε μήνα. Δεν υπάρχουν κανόνες στην ένταση, τη διάρκεια ή τη συχνότητα της εμφάνισής του, αφού όλα αυτά τα στοιχεία ποικίλλουν από οργανισμό σε οργανισμό. Γενικά, πάντως, μπορείτε να χορηγήσετε στην έφηβη ένα αναλγητικό (υπάρχουν μερικά που θεωρούνται ειδικά για ανάλογες περιπτώσεις), το οποίο θα μετριάσει τον πόνο.
Tι να κάνετε: Θα πρέπει να συμβουλευτείτε γυναικολόγο, αν το κορίτσι παραπονιέται για έντονο πόνο που διαρκεί πολύ (ιδιαίτερα πόνος που κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας δεν παρουσιάζει ύφεση), και δεν περνά με τα αναλγητικά ή αν συνδυάζεται με κάτι άλλο, όπως η αιμορραγία.
Aν καθυστερεί η ανάπτυξη: H περίοδος είναι το τελευταίο από τα χαρακτηριστικά του γυναικείου φύλου που εμφανίζεται κατά την ανάπτυξη του κοριτσιού. Aν θα έπρεπε να τα βάλουμε σε μία σειρά σύμφωνα με την εμφάνισή τους, πρώτα το κορίτσι αρχίζει και ψηλώνει, μετά μεγαλώνει το στήθος του, στη συνέχεια -και σχεδόν παράλληλα με την αύξηση των μαστών- εμφανίζεται η τριχοφυΐα και, τέλος, όταν έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί τα προηγούμενα στάδια, εμφανίζεται η περίοδος. Tο ύψος σχεδόν σταθεροποιείται με την περίοδο, χωρίς όμως να αποκλείεται και η πιθανότητα το κορίτσι να πάρει μερικά εκατοστά και μετά την εμφάνιση της περιόδου. Tα στάδια αυτά διαρκούν κατά μέσο όρο τέσσερα χρόνια. Mε το «ξύπνημα» όμως των γυναικείων ορμονών στον οργανισμό της έφηβης, είναι πιθανό να δημιουργηθούν ορισμένα προβλήματα στην ανάπτυξή της.
Tι να κάνετε: Aν παρατηρήσετε ότι υπάρχει δυσαναλογία στην ανάπτυξη του κοριτσιού (προβλήματα όπως η υπερβολική τριχοφυΐα ή η ασυμμετρία μαστών), θα πρέπει να ενημερώσετε οπωσδήποτε το γυναικολόγο σας. Mπορεί να είναι κάτι φυσιολογικό, μπορεί όμως να πρόκειται για ορμονική διαταραχή ή για άλλο πρόβλημα, το οποίο να πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Πως θα προετοιμάσετε σωστά την κόρη σας
H σωστή ενημέρωση σχετικά με την περίοδο (γιατί εμφανίζεται, πόσο σημαντική είναι, ποιες αλλαγές συμβαίνουν στον οργανισμό) και η αντιμετώπιση του ενδεχόμενου πανικού που μπορεί να δημιουργηθεί στο κορίτσι θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στην εξοικείωση με το νέο αυτό δεδομένο στη ζωή του.
Ενθαρρύνετε τη να σας μιλάει για οτιδήποτε νιώθει, χωρίς να ντρέπεται: Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι η εμφάνιση της περιόδου σηματοδοτεί μία σημαντική αλλαγή σε κάθε επίπεδο της ζωής του κοριτσιού. H ψυχολογική υποστήριξη από τους γονείς, αν θεωρηθεί απαραίτητη, είναι εξίσου σημαντική με τις πρακτικές συμβουλές.
Kάντε της αιματολογικό έλεγχο: Όταν έρθει στο κορίτσι περίοδος, καλό θα είναι να της κάνετε ένα γενικό έλεγχο σιδήρου και φεριτίνης, ώστε να προληφθεί τυχόν πρόβλημα αναιμίας.
Εξηγήστε της τη σημασία της καθαριότητας και της προσωπικής υγιεινής, μιας και τα παιδιά τείνουν να είναι συνήθως αμελή στα θέματα αυτά. H συχνή αλλαγή εσωρούχου, το ντους και η χρήση σαπουνιού χωρίς άρωμα (κατά προτίμηση υγρό σαπούνι με όξινο pH) είναι οι βασικοί κανόνες που θα πρέπει να τηρεί μόνη της, χωρίς τη δική σας επιτήρηση.
Mιλήστε της για τα ταμπόν: Πολλές έφηβες χρησιμοποιούν ταμπόν, χωρίς να γνωρίζουν τον ακριβή ρόλο και τον τρόπο χρήσης τους. Εξηγήστε στην κόρη σας πώς και πότε να το χρησιμοποιεί. Kαλό θα είναι επίσης να την αποθαρρύνετε ως προς τη χρήση του, τουλάχιστον για τα τρία πρώτα χρόνια της περιόδου της, γιατί αυτό το χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για να προσαρμοστεί η ίδια, αλλά και το σώμα της, στη νέα πραγματικότητα.
Πως θα απαντήσετε στις πιο συχνές ερωτήσεις της κόρης σας.
Πόσο συχνά θα έχω περίοδο; Κατά μέσο όρο η γυναίκα έχει περίοδο κάθε 28 ημέρες. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτο και στην πραγματικότητα η περίοδος μπορεί να εμφανίζεται οπουδήποτε ανάμεσα σε 21 και κάθε 45 ημέρες. Τα πρώτα χρόνια η περίοδος εμφανίζεται σε άτακτα χρονικά διαστήματα, αλλά με την πάροδο των ετών η περίοδος έρχεται περισσότερο τακτικά και έτσι ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών βλέπει περίοδο σε συγκεκριμένες ημερομηνίες. Αν μια κοπέλα συνεχίσει να έχει περίοδο, σε άτακτα χρονικά διαστήματα και αν μερικές φορές η περίοδος καθυστερεί για περισσότερο από 1 εβδομάδα, τότε θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη ενός γυναικολόγου. Είναι πολύ σημαντικό η νέα κοπέλα που αρχίζει να έχει περίοδο να καταγράφει τις ημερομηνίες του κύκλου της σε ένα ημερολόγιο, προκειμένου να θυμάται ποιες ημέρες από τον προηγούμενο μήνα είχε περίοδο. Αυτή η καταγραφή είναι πολύ χρήσιμη κατά την επίσκεψη στο γυναικολόγο.
Θα πονάω στην περίοδο; Ο πόνος κατά την διάρκεια της περιόδου οφείλεται στις συσπάσεις της μήτρας για την έξοδο του αίματος. Η βαρύτητα του πόνου ποικίλλει από γυναίκα σε γυναίκα και μερικές φορές από κύκλο σε κύκλο. Συνήθως ο πόνος είναι πιο έντονος σε νεαρές κοπέλες που έχουν ξεκινήσει περίοδο για λίγα χρόνια. Με την πάροδο των ετών η κοπέλα μαθαίνει σιγά-σιγά το σώμα της και να αντιμετωπίζει τον πόνο. Τα ζεστά μπάνια φαίνεται ότι βοηθούν, όπως επίσης και τα θερμά επιθέματα, όπως μια θερμοφόρα στην κοιλιά. Επίσης ήπια αναλγητικά αλλά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη βοηθούν στην καταπολέμηση του πόνου. Συνήθως τα αναλγητικά θα πρέπει να αρχίσει η λήψη τους ένα 24ωρο πριν την αναμενόμενη έναρξη του πόνου για να είναι αποτελεσματικά.
Όταν έχω περίοδο μπορώ να ασχολούμαι με τις καθημερινές δραστηριότητές μου, πχ σπορ; Ναι μπορείς. Η περίοδος δεν θα πρέπει να περιορίζει τη γυναίκα στο σπίτι, εκτός αν η ίδια δεν αισθάνεται καλά. Δεν υπάρχει κανένας ιατρικός λόγος αποφυγής των αθλητικών δραστηριοτήτων από μια κοπέλα που έχει περίοδο, εκτός αν η ροή είναι πολύ έντονη. Σε κάθε περίπτωση πάντως η γυναίκα θα πρέπει να ενυδατώνεται με άφθονα υγρά και χυμούς. Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι οι γυναίκες που ασκούνται παρουσιάζουν λιγότερο συχνά πόνο στην κοιλιά κατά τη διάρκεια της περιόδου.
Μπορώ να κάνω ντους όταν έχω περίοδο; Ναι, το καθημερινό ντους επιβάλλεται όταν μια γυναίκα έχει περίοδο, για να καθαρίζεται η γεννητική περιοχή από το αίμα και τις διάφορες εκκρίσεις. Επιπλέον επειδή η γυναίκα έχει μια τάση να ιδρώνει περισσότερο όταν έχει περίοδο, το ντους βοηθάει στην καθαριότητα και στο να αισθάνεται η γυναίκα άνετα.
Τι σημαίνει αν η περίοδός μου είναι ακανόνιστη, ή αν έχω καθυστέρηση; Τα πρώτα χρόνια της περιόδου συνήθως μια κοπέλα έχει πολύ ακανόνιστους κύκλους και δύσκολα μπορεί να προβλέψει πότε περιμένει την επόμενη περίοδο. Όσο περνούν τα χρόνια αυτή η διαταραχή στη συχνότητα των κύκλων αμβλύνεται με αποτέλεσμα μέχρι την ηλικία των 18 ετών οι μισές περίπου γυναίκες να έχουν προβλέψιμους κύκλους. Για πολλές κοπέλες ωστόσο είναι αρκετά σύνηθες να έχουν διαταραχές στον κύκλο τους για πολλά χρόνια. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να ζητείται η γνώμη του γυναικολόγου για να δώσει κατευθύνσεις και τις απαραίτητες λύσεις. Μια γυναίκα που έχει σταθερό κύκλο και παρουσιάζει καθυστέρηση θα πρέπει να έχει τα ακόλουθα ενδεχόμενα υπόψιν: εγκυμοσύνη (αν έχει ερωτικές επαφές), στρες, δίαιτες και απώλεια βάρους, έντονη σωματική άσκηση ή πρόσφατη έναρξη κάποιου φαρμάκου. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η γνώμη του γυναικολόγου.
Γιατί είναι πρησμένο και πονάει το στήθος μου πριν την περίοδο; Στο δεύτερο μισό του κύκλου και μέχρι την εμφάνιση της περιόδου, οι γυναικείες ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη) αυξάνονται στο αίμα προκαλώντας κατακράτηση υγρών σε όλο το σώμα αλλά ιδιαιτέρως στους μαστούς. Η βαρύτητα της ενόχλησης ποικίλλει από γυναίκα σε γυναίκα αλλά σε γενικές γραμμές ο πόνος αυτός είναι φυσιολογικός. Απλά αναλγητικά όπως η παρακεταμόλη αλλά και αποφυγή της καφεΐνης και η υποστήριξη των μαστών με ένα άνετο στηθόδεσμο είναι μέτρα που βοηθούν. Εννοείται ότι κάθε γυναίκα θα πρέπει να αυτοεξετάζει το στήθος της μερικές ημέρες μετά το τέλος της περιόδου προκειμένου να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιος ψηλαφητός όγκος.
Γιατί αισθάνομαι θλιμμένη όταν περιμένω περίοδο; Όλες οι γυναίκες ορισμένες περισσότερο, ορισμένες λιγότερο παρουσιάζουν μείωση της διάθεσης τις ημέρες που περιμένουν περίοδο. Σε αρκετές γυναίκες δε αυτό το αίσθημα φθάνει τα όρια της κατάθλιψης. Η διαταραχή αυτή του συναισθήματος είναι μέρος ενός συνόλου συμπτωμάτων σωματικών αλλά και ψυχικών που ονομάζονται προ-εμμηνορυσιακό σύνδρομο (PMS). Ορισμένες γυναίκες δεν παρουσιάζουν καθόλου PMS, άλλες εμφανίζουν μικρού βαθμού, ενώ άλλες έχουν πολύ έκδηλα συμπτώματα. Οι διαταραχές αυτές οφείλονται στις μεταβολές των επιπέδων των γυναικείων ορμονών και συγκεκριμένα στην αύξηση της προγεστερόνης. Το ευχάριστο είναι , ότι αμέσως μετά την έναρξη της περιόδου η συναισθηματική διαταραχή μειώνεται και η γυναίκα αισθάνεται καλύτερα. Ξαφνικά πολλά προβλήματα που φαινόντουσαν δυσεπίλυτα, τώρα εμφανίζονται πιο εύκολα στη διαχείριση.
Γιατί αισθάνομαι υπέρβαρη λίγο πριν την περίοδο; Λίγο πριν την περίοδο το σώμα της γυναίκας έχει την τάση να κατακρατά νερό. Αυτό το επιπλέον υγρό συγκεντρώνεται σε όλο το σώμα αλλά και στους μαστούς, με αποτέλεσμα να δίνει την αίσθηση αύξησης βάρους. Πράγματι το βάρος της γυναίκας μπορεί να αυξάνεται 1 με 2 κιλά μερικές ημέρες πριν την περίοδο, ενώ τα επιπλέον κιλά φεύγουν μερικές ημέρες μετά την έναρξη της περιόδου. Αυτό σε συνδυασμό με μια δεδομένη μείωση της διάθεσης που μερικές φορές αγγίζει τα όρια της κατάθλιψης, κάνει ορισμένες γυναίκες να αισθάνονται ότι πάχυναν. Η λύση είναι η αποφυγή του αλατιού μερικές ημέρες πριν, έως μερικές ημέρες μετά την έναρξη της περιόδου.
Καθησυχάστε και διαβεβαιώστε ότι δεν θα επηρεάζει αυτό την ζωή της και την ημέρα της και δείξτε τις ευκολίες που προσφέρονται σήμερα για να αντιμετωπίζει ένα κορίτσι αυτές τις ημέρες. Τις σερβιέτες και τα ταμπόν. Είναι μια πάρα πολύ καλή και χρήσιμη σκέψη το να ετοιμάσετε μαζί της ένα μικρό πακετάκι άμεσης βοήθειας. Μια που κανείς δεν ξέρει πότε ακριβώς θα εμφανιστεί η πρώτη περίοδος, είναι καλό να έχει πάντα μαζί της τόσο στην σχολική τσάντα, όσο και σε αυτή που χρησιμοποιεί για τις εξόδους και τις βόλτες της, ένα ειδικό διακριτικό πακετάκι εξοπλισμένο με τα απαραίτητα. Διαλέξτε παρέα ένα διακριτικό κουτάκι. Ένα μικρό νεσεσέρ ή και μια σκληρή θήκη γυαλιών, ότι της αρέσει, και βάλτε μέσα 2 σερβιέτες, ένα μικρό πακέτο ειδικά υγρά μαντηλάκια, 1 ή 2 σλιπάκια ώστε να αλλάξει αν χρειαστεί. Προσθέστε και μια καρτέλα με ένα παυσίπονο, πχ depon. Αν λοιπόν η αιμορραγία εμφανιστεί εκεί που δεν την περιμένει θα έχει μαζί της ότι χρειάζεται για να βοηθήσει τον εαυτό της.
Να είστε εσείς η ίδια θετική και χαρούμενη για το γεγονός της περιόδου. Δεν είναι ούτε βάρος, ούτε μπελάς. Τουλάχιστον όχι μόνο! Είναι ένα όμορφο σημάδι ότι το κοριτσάκι μεταμορφώνεται σε ένα δυνατό, μοναδικό θηλυκό πλάσμα. Δείξτε χαρά στην ανακοίνωση της πρώτης της περιόδου και κάντε της ένα δωράκι για να σημαδέψετε με μια όμορφη ανάμνηση και χαρά αυτή την αρχή μιας διαδρομής, γόνιμης και θαυμαστής, μέσα στην γυναικεία φύση.